I. WPROWADZENIE
II. AKTY PRAWNE
III. PROJEKTY - PROCES LEGISLACYJNY
IV. INNE DOKUMENTY
V. STRONY INTERNETOWE
VI. PUBLIKACJE ELEKTRONICZNE

I. WPROWADZENIE

W odpowiedzi na globalny kryzys finansowy, który wybuchł w 2008 roku, w UE podjęto działania w celu ustabilizowania sektora bankowego, obejmujące w szczególności wzmocnienie unii gospodarczej i walutowej (UGW). Aby zapobiec zaburzeniom stabilności finansowej w UGW, zaproponowano utworzenie unii bankowej obejmującej 18 państw strefy euro, z możliwością przystąpienia do niej przez pozostałe państwa członkowskie.

Harmonogram działań w tym zakresie Komisja przedstawiła jesienią 2012 w komunikatach: Plan działania na rzecz unii bankowej (COM (2012) 510) oraz Plan działania na rzecz pogłębionej i rzeczywistej unii gospodarczej i walutowej. Otwarcie debaty europejskiej (COM(2012) 777).

Główne elementy unii bankowej to:

I filar, czyli jednolity mechanizm nadzorczy – SSM (Single Supervisory Mechanism)

W ramach SSM Europejskiemu Bankowi Centralnemu powierzono uprawnienia do sprawowania nadzoru nad bankami w strefie euro i innych państwach uczestniczących (rozporządzenia nr 1024/2013 i 1022/2013 przyjęte w październiku 2013 – por. pkt 2 i 1 poniżej).
Praktyczne zasady demokratycznej kontroli nad działaniami EBC w ramach jednolitego mechanizmu nadzorczego zawarto w porozumieniu międzyinstytucjonalnym między Parlamentem Europejskim a EBC z 23 listopada 2013 – por. pkt 3 poniżej.

II filar, czyli jednolity mechanizm restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji – SRM (Single Resolution Mechanism)

Jednolite zasady i jednolita procedura restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji mają być stosowane przez Jednolitą Radę ds. Restrukturyzacji i Uporządkowanej Likwidacji oraz krajowe organy ds. restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w ramach jednolitego mechanizmu ustanowionego rozporządzeniem nr 806/2014.
Koszty restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banku mają spoczywać głównie na jego udziałowcach i wierzycielach, a dopiero w ostatniej kolejności – na jednolitym funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, finansowanym ze składek wnoszonych przez banki (obowiązek przekazania składek: por. umowa międzyrządowa – pkt 5 poniżej). Jednolity mechanizm restrukturyzacji ma obowiązywać w państwach objętych jednolitym mechanizmem nadzorczym. Pozostałe państwa członkowskie mają stosować przepisy dyrektywy nr 2014/59/UE z 15 maja 2014 przewidującej działania w oparciu o sieć krajowych organów i mechanizmów restrukturyzacji.

Jednolite ramy regulacyjne

Ponadto, Komisja zaproponowała wprowadzenie jednolitych ram regulacyjnych dla sektora finansowego w obrębie całego rynku wewnętrznego (przed reformą prawo UE w zakresie usług finansowych było oparte na zasadzie minimalnej harmonizacji, a państwa członkowskie miały znaczną swobodę przy jego transpozycji do prawa krajowego). Jednolity zbiór przepisów dotyczących usług finansowych stanowi podstawę dla unii bankowej. Obejmuje on m. in.:

- dyrektywę 2014/59/UE w sprawie naprawy, restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków z 15 maja 2014 – BRRD (Bank Recovery and Resolution Directive), pkt 6 poniżej,
- dyrektywę 2013/36/UE i rozporządzenie 575/2013 w sprawie wymogów ostrożnościowych z 26 czerwca 2013 – pakiet CRD IV/CRR (fourth Capital Requirements Directive and Capital Requirements Regulation), pkt 7 i 8 poniżej,
- europejski system gwarantowania depozytów - dyrektywa (przekształcona) 2014/49/UE z 16 kwietnia 2014 (Deposit Guarantee Scheme – DGS), pkt 9 poniżej,
- projekt rozporządzenia dotyczącego przejrzystości finansowania papierów wartościowych, COM(2014) 40, 29 stycznia 2014, pkt 10 poniżej,
- projekt rozporządzenia w sprawie środków strukturalnych zwiększających odporność instytucji kredytowych UE, COM(2014) 43, 29 stycznia 2014, pkt 11 poniżej.

Za tworzenie standardów technicznych i wytycznych dotyczących stosowania jednolitych ram regulacyjnych oraz ich wdrażanie odpowiada Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EUNB).

Stosowanie podstawowych przepisów dotyczących unii bankowej – kalendarium

II. AKTY PRAWNE

I filar

1. Rozporządzenie Rady (UE) nr 1024/2013 z dnia 15 października 2013 r. powierzające Europejskiemu Bankowi Centralnemu szczególne zadania w odniesieniu do polityki związanej z nadzorem ostrożnościowym nad instytucjami kredytowymi, Dz.Urz. UE 2013 L 287, s. 63
2. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1022/2013 z dnia 22 października 2013 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1093/2010 w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego) w odniesieniu do powierzenia Europejskiemu Bankowi Centralnemu szczególnych zadań zgodnie z rozporządzeniem Rady (UE) nr 1024/2013, Dz.Urz. UE 2013 L 287, s. 5
3. Porozumienie międzyinstytucjonalne między Parlamentem Europejskim a Europejskim Bankiem Centralnym w sprawie praktycznych zasad egzekwowania demokratycznej odpowiedzialności i sprawowania nadzoru nad wykonywaniem zadań powierzonych EBC w ramach jednolitego mechanizmu nadzorczego (2013/694/UE), 6 listopada 2013, Dz.Urz. 2013, L 320, s. 1

II filar

4. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 806/2014 z dnia 15 lipca 2014 r. ustanawiające jednolite zasady i jednolitą procedurę restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji instytucji kredytowych i niektórych firm inwestycyjnych w ramach jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1093/2010, Dz.Urz. UE 2014 L 225, s. 1

5. Umowa o przekazywaniu i uwspólnianiu składek na rzecz jednolitego funduszu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji, 14 maja 2014 (podpisana przez państwa członkowskie, z wyjątkiem Wielkiej Brytanii i Szwecji, 21 maja 2014)

Ramy regulacyjne

6. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiająca ramy na potrzeby prowadzenia działań naprawczych oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w odniesieniu do instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych [...], Dz.Urz. UE 2014 L 173 s. 190
7. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi, zmieniająca dyrektywę 2002/87/WE i uchylająca dyrektywy 2006/48/WE oraz 2006/49/WE, Dz.Urz. UE 2013 L 176, s. 338
8. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012, Dz.Urz. UE 2013 L 176, s. 1
9. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/49/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie systemów gwarancji depozytów (wersja przekształcona), Dz.Urz. UE 2014 L 173 s. 149

III. PROJEKTY - PROCES LEGISLACYJNY

10. Wniosek: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zgłaszania transakcji finansowania papierów wartościowych oraz przejrzystości tych transakcji, COM(2014) 40, 29 stycznia 2014
    • Załącznik: Informacje dla inwestorów na temat transakcji finansowania papierów wartościowych i innych struktur finansowania stosowanych przez UCITS i AFI
11. Wniosek: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie środków strukturalnych zwiększających odporność instytucji kredytowych UE, COM(2014) 43, 29 stycznia 2014
    

IV. INNE DOKUMENTY

11. Zreformowany europejski sektor finansowy, COM(2014) 279, 15 maja 2014
12. Komunikat Komisji: Plan działania na rzecz pogłębionej i rzeczywistej unii gospodarczej i walutowej. Otwarcie debaty europejskiej, COM(2012) 777, 30 listopada 2012
13. Komunikat Komisji: Plan działania na rzecz unii bankowej, COM (2012) 510, 12 września 2012
14. W kierunku faktycznej unii gospodarczej i walutowej, sprawozdanie przewodniczącego Rady Europejskiej Hermana Van Rompuya, 26 czerwca 2012

Więcej dokumentów

V. STRONY INTERNETOWE

• Komisja Europejska – Banking union
• Europejski Bank Centralny - Budowa unii bankowej
• Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (European Banking Authority, EBA)

VI. PUBLIKACJE ELEKTRONICZNE

Komunikaty prasowe