W październiku 2014 Komisja do Spraw Unii Europejskiej (SUE) zebrała się na 9 posiedzeniach: nr 287-295. W trakcie tych posiedzeń Komisja:

• rozpatrzyła 62 dokumenty UE:
  • w trybie art. 7 ust. 4 ustawy kooperacyjnej – 7 projektów aktów ustawodawczych UE, dotyczących m.in. budżetu UE za 2014 rok, ochrony przed szkodliwymi praktykami cenowymi dot. statków czy przywozu do UE produktów rolnych pochodzących z Turcji,
  • w trybie art. 151 ust. 1 regulaminu Sejmu z uwzględnieniem art. 3 ust. 2 ustawy kooperacyjnej – 29 dokumentów Komisji Europejskiej (17 sprawozdań, 11 komunikatów i 1 białą księgę), dotyczących m.in. cen i kosztów energii w Europie, Europejskiej Przestrzeni Badawczej czy skuteczniejszej unijnej kontroli łączących się przedsiębiorstw (biała księga),
  • w trybie art. 11 ust. 1 ustawy kooperacyjnej – dokumenty UE, które miały być przedmiotem obrad Rady ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Spraw Konsumenckich, Rady ds. Ekonomicznych i Finansowych, Rady ds. Rolnictwa i Rybołówstwa oraz Rady ds. Środowiska,
  • w trybie art. 8 ust. 2 ustawy kooperacyjnej – 21 projektów aktów prawnych, dotyczących m.in. uruchomienia Funduszu Solidarności UE, umowy o partnerstwie i współpracy UE-Gruzja czy uprawnienia do połowów na 2015 r. w odniesieniu do pewnych stad ryb w Morzu Bałtyckim,
• rozpatrzyła informację na temat współpracy Komisji do Spraw Unii Europejskiej z polskimi posłami do Parlamentu Europejskiego (pos. nr 291),
• rozpatrzyła i pozytywnie zaopiniowała (opinia nr 62) dla Komisji Finansów Publicznych projekt ustawy budżetowej na rok 2015 w zakresie kompetecji komisji (pos. nr 294),
• wysłuchała informacji na temat działalności Europejskiej Agencji Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich (FRONTEX), przedstawionej przez Gila Arias-Fernándeza, dyrektora wykonawczego FRONTEX (pos. nr 295).

***

W pażdzierniku 2014 w bazach EDL-S (Europejskie Dokumenty Legislacyjne w Sejmie) i IPEX opublikowano informacje i dokumenty dotyczące posiedzeń SUE nr 287-290, 292-294, dostarczone przez sekretariat komisji.

 Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi

• 08.10.2014, rozpatrzyła informację Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi (RiRW) o udziale w pracach Rady ds. Rolnictwa i Rybołówstwa we wrześniu 2014 (pos. nr 211);
• 09.10.2014, odrzuciła wniosek posła Roberta Telusa (PiS) o odrzucenie informacji Ministra RiRW nt. działań rządu dot. likwidacji skutków rosyjskiego embarga na import produktów rolno-spożywczych z UE; rozpatrzyła i negatywnie zaopiniowała dla Marszałka Sejmu wniosek Klubu Parlamentarnego PiS o przedstawienie na posiedzeniu Sejmu informacji Prezesa Rady Ministrów nt. aktualnej sytuacji w rolnictwie, w tym działań rządu w związku z: wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń, wprowadzeniem rosyjskiego embarga na import produktów rolno-spożywczych oraz nierównymi warunkami konkurencji polskich rolników na Jednolitym Rynku Europejskim (pos. nr 212).

• skierowano do I czytania następujące projekty ustaw wykonujących prawo Unii Europejskiej [druk nr]:
  • Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych [2853],
  • Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych [2847].
• uchwalono następujące ustawy wykonujące prawo UE [druk nr]:
  • Ustawa z dnia 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o zapobieganiu zanieczyszczaniu morza przez statki oraz niektórych innych ustaw [2748],
  • Ustawa z dnia 10 października 2014 r. o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka [2653],
  • Ustawa z dnia 10 października 2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw1), 2) [2293].

• opublikowano następujące ustawy wykonujące prawo Unii Europejskiej [druk nr]:
  • Ustawa z dnia 10 października 2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw1), 2) [2293],
  • Ustawa z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw [2330],
  • Ustawa z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o bateriach i akumulatorach oraz niektórych innych ustaw [2244].

W październiku 2014 badaniu pomocniczości podlegało 9 projektów aktów ustawodawczych. Według stanu na 6 listopada 2014, parlamenty narodowe zgłosiły w tym okresie 2 uzasadnione opinie w sprawie niezgodności badanych projektów z zasadą pomocniczości.

* We wrześniu do dokumentu COM(2014) 397 zgłoszono uzasadnioną opinię - por. poprzedni Biuletyn OIDE.

24-25 października 2014, Narva, Nieformalne konsultacje komisji ds. europejskich parlamentów Estonii, Litwy, Łotwy i Polski
- Bezpieczeństwo energetyczne
- Stosunki UE-Rosja
- Wymiana poglądów na temat porządku obrad LII konferencji COSAC
- Łotewska prezydencja w Radzie UE

14-16 października 2014, Hernádvécse (Węgry), Spotkanie komisji ds. europejskich parlamentów państw Grupy Wyszehradzkiej
- Podsumowanie realizacji strategii „Europa 2020"
- Efektywność energetyczna oraz jej wkład w bezpieczeństwo energetyczne i ramy polityki w zakresie klimatu i energii do roku 2030
- Debata i przyjęcie konkluzji

13-14 października 2014, Rzym, Spotkanie przewodniczących komisji ds. praw podstawowych
- Wzmocnienie praw podstawowych dla zapobiegania wykluczeniu
- Ochrona danych i nowe prawa w erze cyfrowej
- W kierunku prawdziwej europejskiej polityki imigracyjnej i azylowej
- Nowe narzędzia zwalczania dyskryminacji

 SPRAWY BIEŻĄCE - KOMENTARZE

Lista artykułów z prasy specjalistycznej dotyczących aktualnych kwestii polityczno-gospodarczych w Unii Europejskiej dostępnych on-line (dostęp 07.11.2014)

• Bassot A., Debyser A.: Setting EU priorities, 2014-19. The ten points of Jean-Claude Juncker's political guidelines, "Briefing", European Parliamentary Research Service, October 2014.
• Bertoncini Y.: The Juncker Commission: what party balances?, "Tribune", Notre Europe – Jacques Delors Institute, 23.10.2014.
• Bonikowska M., Szczygielski M.: Partnerstwo Wschodnie – potrzeba redefinicji, „Komentarze i opinie" 4/2014, Centrum Stosunków Międzynarodowych.
• Chislett W.: Turkey's EU accession: trying harder, but still failing, "Expert Comment" no. 60/2014, Elcano Royal Institute, 10.10.2014.
• De Groen W., Lannoo K.: The ECB AQR and the EBA Stress Test: What will the numbers tell?, "CEPS Commentary, Centre for European Policy Studies, 23.10.2014.
• De Schoutheete P.: Making the institutions work better and more effectively together: Priorities for the New Commission, "CEPS Commentary", Centre for European Policy Studies, 01.10.2014.
• Delcour L., Kostanyan H.: Towards a Fragmented Neighbourhood: Policies of the EU and Russia and their consequences for the area that lies in between, "CEPS Essay", Centre for European Policy Studies, 17.10.2014.
• Dixon H.: Unlocking Europe's capital markets union, Centre for European Reform, 15.10.2014.
• Emerson M.: The EU-Ukraine-Russia Sanctions Triangle, "CEPS Commentary", Centre for European Policy Studies, 13.10.2014.
• Emmanouilidis J.: Low key but not low impact: the results of the EU's 'transition' summit, "Post-Summit Analysis", European Policy Centre, 27.10.2014.
• Fouéré E.: The EU's Enlargement Agenda – Credibility at stake?, "CEPS Policy Brief", Centre for European Policy Studies, 31.10.2014.
• Gostyńska A.: Juncker and his college: the unexpected reformer?, "CER Bulletin" iss. 98 October/November 2014, Centre for European Reform.
• Katsarova I.: The EU's youth initiatives: focus on education and employment, "Briefing", European Parliamentary Research Service, October 2014.
• Lamy P.: The EU after the elections: what strategy for globalisation?, "Tribune", Notre Europe – Jacques Delors Institute, 09.10.2014.
• Lannoo K.: A Financial Markets Policy for the next 5 years, "CEPS Commentary", Centre for European Policy Studies, 01.10.2014.
• Levy D., Godement F., Liik K.: Rebooting EU Foreign Policy, "Policy Brief", European Council on Foreign Relations, 03.10.2014.
• Marcu A.: Climate Change: Balancing economic and environmental concerns, "CEPS Commentary", Centre for European Policy Studies, 03.10.2014.
• Marcu A.: The 2015 Climate Agreement: What's in it for the EU?, "CEPS Commentary", Centre for European Policy Studies, 17.10. 2014.
• Odendahl Ch., Springford J.: How to pull the eurozone out of the mire, "CER Bulletin" iss. 98 October/November 2014, Centre for European Reform.
• Renda A.: The Review of the Europe 2020 Strategy: From austerity to prosperity?, "CEPS Policy Brief", Centre for European Policy Studies, 27.10.2014.
• Rostowska M.: Burza w szklance wody? Europejska debata o ISDS w TTIP, „Biuletyn PISM" nr 114 (1226), Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, 29.10.2014.
• Schnellbach Ch.: Why the EU Should Differentiate More Within the Eastern Partnership, "C•A•Perspectives" no. 1 (2014), Center for Applied Policy Research, October 2014.
• Vitorino A.: A dual horizon: emerging from the crisis and addressing international challenges, "Tribune", Notre Europe – Jacques Delors Institute, 20.10.2014.
• Webb D.: The Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP), "Commons Library Standard Note", House of Commons Library, 03.10.2014.

  ***

PROBLEMATYKA USTROJOWA UE

Wybrane artykuły i opracowania
(dostępne w Bibliotece Sejmowej lub on-line, dostęp 07.11.2014)

• Barcz J., Kolisnyk I.: Podpisanie i tymczasowe stosowanie Układu o stowarzyszeniu z Ukrainą - aspekty prawne, „Europejski Przegląd Sądowy", Nr 10/2014, s. 4.

• Barroso L.: The Challenges of the New Administrative State of the European Union and the Case for a Fluid Law of Controls, "Jean Monnet Working Paper Series" 19/14, Jean Monnet Center.
• Cavallo G.: European Banking Union: An Immediate Tool for Euro Crisis Management and a Long-Term Project for the Single Market, "IAI Working Paper" no. 14/11, Istituto Affari Internazionali, 15.10.2014.
• Iben Jensen U.: Humanitarian Visas: Option or obligation?, "Liberty and Security in Europe Papers", 27.10.2014.
• Karremans J.: Why not solve the democratic deficit within the EU through genuine transnational political conflict?, "EIU Working Paper 2014/107, Robert Schuman Centre for Advanced Studies, EUDO - European Union Democracy Observatory, October 2014.
• Kaznowski A.: Defying the Treaty: The Influence of the Polish and Lithuanian Council Presidencies on the Development of the Eastern Partnership, "EU Diplomacy Papers" 6/2014, College of Europe, October 2014.
• Kluza S.: The banking union from the perspective of a non-eurozone host supervisor, 'Analiza Natolińska" nr 2/2014, Centrum Europejskie Natolin.
• Körfer A.: Politicising the Union? The Influence of 'Leading Candidates' for the Commission Presidency, "Bruges Political Research Papers" No. 36, College of Europe, October 2014.
• Larik J.: From speciality to a constitutional sense of purpose: on the changing role of the objectives of the European Union, "International and Comparative Law Quarterly" vol. 63, iss. 04, October 2014.
• Rubio E.: Promoting structural reforms in the euro area: what for and how?, "Policy paper", Notre Europe – Jacques Delors Institute, 14.10.2014.
• Toggenburg G.: A European Fundamental Rights Ornament that turns into a European Fundamental Rights Order: The EU Charter of Fundamental Rights at its fifth birthday, "Working Paper" no. 04/2014, Institute for European Integration Research.
• Abazi V.: The Future of Europol's Parliamentary Oversight: A Great Leap Forward?, "German Law Journal" vol. 15 (2014), iss. 6.
• Zieliński M.: Charakter prawny i zadania Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych, „Państwo i Prawo" 10/2014, s. 85.

***

Z nabytków Biblioteki Sejmowej

P. Paradowski: KONTROLA I KOOPERACJA. FUNKCJONOWANIE PARLAMENTÓW PAŃSTW EUROPY ŚRODKOWEJ W UNII EUROPEJSKIEJ, Toruń 2014

Książka jest poświęcona analizie funkcjonowania w Unii Europejskiej parlamentów państw Europy Środkowej: czeskiego, polskiego, słowackiego, słoweńskiego i węgierskiego.

Na początek dokonano przeglądu tradycji państwowości i parlamentaryzmu, miejsca parlamentów w systemach politycznych tych państw, kształtowania się opozycji parlamentarnej oraz zmian, jakie zaszły w omawianych parlamentach po akcesji do UE. Następnie omówiono ewolucję znaczenia parlamentów narodowych w UE, a w kolejnych rozdziałach przedstawiono praktykę parlamentów Europy Środkowej w zakresie kontroli rządów w sprawach europejskich, ich kontrolę poszanowania zasady pomocniczości i proporcjonalności w teorii i praktyce, aktywność państw Grupy Wyszehradzkiej i Słowenii w kontroli przestrzegania pomocniczości, a także ich pozycję w mechanizmach współpracy międzyparlamentarnej i relacje z instytucjami UE.

Zdaniem autora, parlamenty Europy Środkowej w różnym stopniu angażują się w sprawy UE, jednak można wyodrębnić pewne cechy wspólne: skupiają one swoją uwagę na kontroli rządów w sprawach europejskich, w której widzą możliwość rzeczywistego oddziaływania na prawo unijne i nie wykorzystują w pełni mechanizmu wczesnego ostrzegania. W tym ostatnim zakresie parlamentom brakuje zaangażowania oraz koordynacji działań w wymiarze regionalnym. I wreszcie parlamenty Europy Środkowej są zaangażowane w zinstytucjonalizowaną współpracę międzyparlamentarną, w tym KPPUE czy COSAC.

***

U. Puetter: THE EUROPEAN COUNCIL & THE COUNCIL. NEW INTERGOVERNMENTALISM AND INSTITUTIONAL CHANGE, Oxford 2014

W książce poddano analizie procesy decyzyjne w Radzie UE i Radzie Europejskiej – dwóch instytucjach, które według autora są kluczowe dla nowego podejścia opartego na współpracy międzyrządowej w ramach UE.

Monografia pokazuje, że proces integracji po wejściu w życie Traktatu z Maastricht oparty jest na paradoksie: pomimo że państwa członkowskie pragną dalszej integracji, to dążą do niej inaczej niż poprzez stosowanie metody wspólnotowej. Zjawisko to jest szczególnie widoczne w nowych obszarach aktywności UE, w tym w zarządzaniu gospodarczym, wspólnej polityce zagranicznej i bezpieczeństwa, polityce obrony czy zatrudnienia i spraw socjalnych. Postęp integracji w tych dziedzinach doprowadził do zmian instytucjonalnych - nowego podejścia opartego na współpracy międzyrządowej w ramach UE, które polega przede wszystkim na stosowaniu koordynacji polityk oraz współpracy międzyrządowej. Wspólne podejmowanie decyzji przez państwa członkowskie, rozumiane jako nielegislacyjny proces decyzyjny, polega na permanentnym poszukiwaniu konsensu i bezpośrednim zaangażowaniu państw na wszystkich etapach tego procesu (międzyrządowość deliberacyjna). Nie oznacza to jednak, jak wskazuje autor, regresu w obszarze integracji.

Puetter analizuje rolę Rady Europejskiej (a także szczytu strefy euro) i Rady UE jako głównych ośrodków decyzyjnych znajdujących się w centrum nowych mechanizmów zarządzania. W ostatnim rozdziale przedstawia wpływ nowego podejścia opartego na współpracy międzyrządowej w UE na rolę podmiotów ponadnarodowych, kontrolę demokratyczną i teorie integracji.

***

A. Doliwa-Klepacka: STANOWIENIE AKTÓW USTAWODAWCZYCH W UNII EUROPEJSKIEJ, Warszawa – Białystok 2014

Celem publikacji jest kompleksowe przedstawienie oraz analiza stanowienia aktów ustawodawczych w UE (czyli aktów przyjmowanych w drodze zwykłej lub specjalnej procedury ustawodawczej). Autorka omawia najpierw pojęcie aktu ustawodawczego i zakres kompetencji instytucji uczestniczących w procedurach ustawodawczych: Komisji, Rady i Parlamentu Europejskiego, a także Rady Europejskiej, która, nie będąc bezpośrednio zaangażowana w proces legislacyjny, jest jego „strategicznym koordynatorem”. Następnie prezentowane są kompetencje i metody działania innych uczestników procedur ustawodawczych – organów doradczych UE, parlamentów narodowych oraz grup interesów. W kolejnych rozdziałach A. Doliwa-Klepacka przedstawia zagadnienia proceduralne: prawo inicjatywy ustawodawczej (z omówieniem inicjatywy obywatelskiej) oraz przebieg zwykłej i specjalnej procedury ustawodawczej. Analizę teoretyczną poszczególnych etapów tych procedur uzupełnia informacjami i danymi statystycznymi dotyczącymi praktyki ich stosowania po wejściu w życie Traktatu z Lizbony. Na zakończenie omawia działania podejmowane w celu poprawy jakości prawa unijnego i dokonuje oceny ich efektywności.

Autorka zajmuje się analizą obecnie obowiązujących uregulowań w zakresie stanowienia aktów ustawodawczych (stan prawny na 1 czerwca 2014), które nie były dotychczas przedmiotem kompleksowego opracowania w polskiej literaturze prawniczej. Jednocześnie dokonuje oceny wprowadzonych przez Traktat z Lizbony rozwiązań i wskazuje, w jakim stopniu osiągnięto cele reformy traktatowej – uproszczenie i uporządkowanie procedur, wzmocnienie demokratyzacji oraz zapewnienie większej przejrzystości i jawności procesu stanowienia prawa.