W grudniu 2015 Komisja do Spraw Unii Europejskiej (SUE) zebrała się na 7 posiedzeniach: nr 5-11. W trakcie tych posiedzeń komisja:

• rozpatrzyła 57 dokumentów UE:
  • w trybie art. 7 ust. 4 ustawy kooperacyjnej – 1 projekt aktu ustawodawczego UE w sprawie europejskiej statystyki dotyczącej cen gazu ziemnego i energii elektrycznej oraz uchylenia dyrektywy 2008/92/WE dotyczącej wspólnotowej procedury w celu poprawy przejrzystości cen gazu i energii elektrycznej dla końcowych odbiorców przemysłowych,
  • w trybie art. 151 ust. 1 regulaminu Sejmu z uwzględnieniem art. 3 ust. 2 ustawy kooperacyjnej – 18 dokumentów Komisji Europejskiej (11 sprawozdań, 6 komunikatów i 1 decyzja), dotyczących m.in. projektów planów budżetowych na 2016, stosowania dyrektywy o usługach pocztowych czy ustanowienia niezależnej doradczej Europejskiej Rady Budżetowej,
  • w trybie art. 11 ust. 1 ustawy kooperacyjnej – dokumenty UE, które miały być przedmiotem obrad Rady ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii, Rady ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Spraw konsumenckich, Rady ds. Rolnictwa i Rybołówstwa, Rady ds. Środowiska, Rady ds. Zagranicznych i Rady ds. Ekonomicznych i Finansowych,
  • w trybie art. 8 ust. 2 ustawy kooperacyjnej – 15 projektów aktów prawnych i 3 zalecenia, które dotyczyły m.in. polityki gospodarczej w strefie euro, zarządzania autonomicznymi kontyngentami taryfowymi Unii na niektóre produkty rolne i przemysłowe czy stopniowego ustanowienia jednolitej reprezentacji strefy euro w Międzynarodowym Funduszu Walutowym,
• przyjęła jedną opinię dotyczącą dokumentu UE COM(2015) 601 (opinia nr 2, pos. nr 9),
• wysłuchała informacji na temat stanu wykorzystania funduszy europejskich przez Polskę, przedstawionej przez sekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju Jerzego Kwiecińskiego (pos. nr 7),
• pozytywnie zaopiniowała kandydaturę Janusza Wojciechowskiego na stanowisko członka Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (opinia nr 1, pos. nr 8),
• wysłuchała informacji na temat wyników szczytu Rady Europejskiej, który odbył się w dniach 17-18 grudnia 2015, przedstawionej przez sekretarza stanu w MSZ Konrada Szymańskiego (pos. nr 10),
• rozpatrzyła i przyjęła plan pracy SUE na okres od 1 stycznia do 31 lipca 2015 (pos. nr 10),
• wysłuchała informacji na temat wyników 21. Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (COP21), która odbyła się w Paryżu w dniach 30.11-11.12.2015. Informacja została przedstawiona przez Ministra Środowiska Jana Szyszko oraz Ministra Energii Krzysztofa Tchórzewskiego (pos. nr 11).

W grudniu 2015 w bazach EDL-S (Europejskie Dokumenty Legislacyjne w Sejmie) i IPEX opublikowano informacje i dokumenty dotyczące posiedzeń SUE nr 5, 6, 9 i 10, dostarczone przez sekretariat komisji.

SPOTKANIA KOMISJI DO SPRAW UE Z PRZEDSTAWICIELAMI KOMISJI EUROPEJSKIEJ
04.12.2015 – przedstawiciele SUE spotkali się z wiceprzewodniczącym Komisji Europejskiej ds. euro i dialogu społecznego Valdisem Dombrovskisem. Spotkanie odbyło się w ramach serii wizyt w państwach członkowskich w kontekście semestru europejskiego.

• 02.12.2015, wysłuchała informacji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na temat funkcjonowania Straży Granicznej w latach 2012-2015 oraz aktualnej sytuacji w zakresie nielegalnej migracji w Europie i efektów działań Straży Granicznej w okresie styczeń-październik 2015 (pos. nr 2);

Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży

• 21.12.2015, przeprowadziła pierwsze czytanie i rozpatrzyła rządowy projekt ustawy o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, druk nr 108 (pos. nr 6);

Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa

• 29.12.2015, wysłuchała informacji na temat wyników 21. Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (COP21) w Paryżu, 30.11–11.12.2015, przedstawionej przez sekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska Pawła Sałka (pos. nr 7).

W grudniu 2015

• skierowano do I czytania następujące projekty ustaw wykonujących prawo Unii Europejskiej [druk nr]:
  • Rządowy projekt ustawy o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego [141],
  • Rządowy projekt ustawy o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej [108],
  • Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o kierujących pojazdami [84],
  • Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych oraz niektórych innych ustaw [70],
  • Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz niektórych innych ustaw [69].
• uchwalono następujące ustawy wykonujące prawo Unii Europejskiej [druk nr]:
  
  • Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej [108],
  • Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o kierujących pojazdami [84].

W grudniu 2015 badaniu pomocniczości podlegało 11 projektów aktów ustawodawczych. Według stanu na 5 stycznia 2016, parlamenty narodowe nie zgłosiły w tym okresie żadnej uzasadnionej opinii w sprawie niezgodności badanych projektów z zasadą pomocniczości.

11 grudnia 2015, Luksemburg, Spotkanie przewodniczących komisji ds. rozwoju
- Dalsze działania i kontrola parlamentarna polityki rozwoju i pomocy humanitarnej
- Koordynacja dotycząca okresu "po 2015" pomiędzy Unią Europejską a państwami członkowskimi w zakresie rozwoju
- Doświadczenia wynikające z zarządzania kryzysami humanitarnymi
- Wnioski

3 grudnia 2015, Bruksela, Międzyparlamentarne spotkanie komisji na temat "Edukacja i młodzież"
- Polityka młodzieżowa w Europie
- Włączenie społeczne i dialog międzykulturowy poprzez edukację
- Kształcenie ustawiczne: od szkoły do aktywnego życia
- Wnioski

NOWE NA STRONIE OIDE

Zaktualizowano następujące działy

Materiały OIDE: Program UE dot. migracji i uchodźców, Unia bankowa

Współpraca międzyparlamentarna: Kalendarz spotkań parlamentarnych 2016

Programy i kalendarze: Program prezydencji niderlandzkiej

 ***

 SPRAWY BIEŻĄCE - KOMENTARZE

Lista wybranych artykułów z prasy specjalistycznej dotyczących aktualnych kwestii polityczno-gospodarczych w Unii Europejskiej dostępnych on-line (dostęp 04.01.2016)

• Apap J.: European Neighbourhood Policy: Southern Neighbourhood migration issues, „Briefing", European Parliamentary Research Service, European Parliament, 15.12.2015.
• Bacian I.: The European Council and EU Official Development Assistance: European Council in Action, „At a glance", European Parliamentary Research Service, European Parliament, 11.12.2015.
• Blockmans S.: The 2015 ENP Review: A policy in suspended animation, Centre for European Policy Studies, „CEPS Commentary", 01.12. 2015.
• Boytha D.: Priority dossiers under the Dutch EU Council Presidency, „Briefing", European Parliamentary Research Service, European Parliament, 16.12.2015.
• Carrera S., Blockmans S., Gros D., Guild E.: The EU's Response to the Refugee Crisis: Taking Stock and Setting Policy Priorities, Centre for European Policy Studies, „CEPS Commentary", 16.12.2015.
• Colvile R.: Britain: in or out? Leave.EU: the anti-political campaign, "Politico", 23.12.2015.
• Colvile R.: Britain: in or out? Vote Leave: Brexit debate must go beyond immigration, "Politico", 21.12.2015.
• Drachenberg R.: Outlook for the European Council of 17-18 December 2015: Pre-European Council Briefing, „Briefing", European Parliamentary Research Service, European Parliament, 11.12.2015.
• Goodwin M., Milazzo C.: Britain, the European Union and the Referendum: What drives Euroscepticism?, Chatham House, "Briefing", 09.12.2015.
• Gostyńska- Jakubowska A.: Cameron's EU reforms: Will Europe buy them?, Centre for European Reform, "Policy Brief", 14.12.2015.
• Grajewski M.: Completing Economic and Monetary Union, „At a glance", European Parliamentary Research Service, European Parliament, 18.12.2015.
• Grajewski M.: Migration, „At a glance", European Parliamentary Research Service, European Parliament, 11.12.2015.
• Guild E., Brouwer E., Groenendijk K., Carrera S.: What is happening to the Schengen borders? , Centre for European Policy Studies, „CEPS Commentary", 16.12.2015.
• Kaca E.: Przegląd polityki sąsiedztwa: niewystarczające zmiany, „Biuletyn PISM" nr 106, 02.12.2015.
• Kaca E.: Unijna służba graniczna: potencjał i ryzyko, „Biuletyn PISM" nr 111, 18.12.2015.
• Mortera-Martinez C.: Big data, Big Brother? How to secure Europeans' safety and privacy, Centre for European Reform, "Policy Brief", 04.12.2015.
• Odendahl C.: We don't need no federation: What a devolved eurozone should look like, Centre for European Reform, "Policy Brief", 14.12.2015.
• Raik K., Helwig N., Iso-Markku T.: Crafting the EU global strategy: Building blocks for a stronger Europe, Finnish Institute of International Affairs, "Briefing Paper" 2015, No. 188.
• Sørensen C.: To be in, or to be out: Reflections on the Danish referendum, European Policy Institutions Network, "Commentary" No. 29, 10.12.2015.
• Toporowski P.: Powrót widma Grexitu. Słabnący mandat Ciprasa do prowadzenia reform, „Biuletyn PISM" nr 112, 21.12.2015.
• Wąsiński M.: Historyczne porozumienie w Paryżu: znaczenie dla Polski i Unii Europejskiej, „Biuletyn PISM" nr 110, 15.12.2015.
• Wohlfeld S.: Headed for Brussels without a compass? Serbia's position between rapprochement with the EU and Russian influence, Deutsche Gesellschaft für Auswärtige Politik, "DGAPkompakt" 2015, No. 18.
• Zerka P.: TTIP i europejski „trójnóg", demos Europa, „Komentarz", 09.12.2015.

 ***

PROBLEMATYKA USTROJOWA UE

Wybrane artykuły i opracowania
(dostępne w Bibliotece Sejmowej lub on-line, dostęp 04.01.2016)

• Bardutzky S.: Constitutional courts, preliminary rulings and the "new form of law": The adjudication of the European Stability Mechanism, "German Law Journal" 2015, Vol. 16, no. 06, s. 1771.
• Benedizione L., Paris E.: Preliminary reference and dialogue between courts as tools for reflection on the EU system of multilevel protection of rights: The case of the Data Retention Directive, "German Law Journal" 2015, Vol. 16, no. 06, s. 1727.
• Bodnar A.: Standard "równoważnej ochrony" w odniesieniu do ochrony praw człowieka po opinii Trybunału Sprawiedliwości 2/13, „Europejski Przegląd Sądowy" 2015, nr 12, s. 45.
• Cartabia M.: Europe as a space of constitutional interdependence: New questions about the preliminary ruling, "German Law Journal" 2015, Vol. 16, no. 06, s. 1791.
• Cherubini F.: The relationship between the Court of Justice of the European Union and the European Court of Human Rights in the view of the accession, "German Law Journal" 2015, Vol. 16, no. 06, s. 1375.
• Claes M.: Luxembourg, here we come? Constitutional courts and the preliminary reference procedure, "German Law Journal" 2015, Vol. 16, no. 06, s. 1331.
• Dicosola M., Fasone C., Spigno I.: Constitutional Courts in the European Legal System After the Treaty of Lisbon and the Euro-Crisis, "German Law Journal" 2015, Vol. 16, no. 06, s. 1317.
• Finke D., Herbel A.: Beyond rules and resources: Parliamentary scrutiny of EU policy proposals, "European Union Politics" 2015, no. 16, s. 490.
• Frąckowiak-Adamska A.: Akcesja Unii Europejskiej do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka – ryzyko naruszenia zasady wzajemnego zaufania między państwami członkowskimi, „Europejski Przegląd Sądowy" 2015, nr 12, s. 35.
• Hong G.: Explaining vote switching to niche parties in the 2009 European Parliament elections, "European Union Politics" 2015, no. 16, s. 514.
• Kowalik-Bańczyk K.: Autonomia prawa unijnego w świetle opinii 2/13, „Europejski Przegląd Sądowy" 2015, nr 12, s. 14.
• Lacchi C.: Review by constitutional courts of the obligation of national courts of last instance to refer a preliminary question to the Court of Justice of the EU, "German Law Journal" 2015, Vol. 16, no. 06, s. 1663.
• Łazowski A.: Opinia 2/13 a wzrost znaczenia Karty Praw Podstawowych UE, „Europejski Przegląd Sądowy" 2015, nr 12, s. 21.
• Martinico G.: A multi-speed EU? An institutional and legal assessment, Instituto Affari Internazionali, "Working paper" No. 15/48, 12.12.2015.
• Martinico G.: The "Polemical" spirit of European constitutional law: on the importance of conflicts in EU Law, "German Law Journal" 2015, Vol. 16, no. 06, s. 1343.
• Rubio E.: Federalising the Eurozone: Towards a True European Budget?, Istituto Affari Internazionali, "Working papers" No. 15/50, 28.12.2015.
• Sołtys A.: Kontrola sądowa w zakresie Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa w świetle opinii Trybunału Sprawiedliwości 2/13, „Europejski Przegląd Sądowy" 2015, nr 12, s. 40.
• Taborowski M.: Poziom ochrony praw podstawowych wynikający z Karty Praw Podstawowych UE jako przeszkoda dla przystąpienia Unii Europejskiej do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, „Europejski Przegląd Sądowy" 2015, nr 12, s. 28.
• Wróbel A.: Dekalog akcesyjny, czyli dziesięć argumentów Trybunału Sprawiedliwości przeciwko przystąpieniu Unii Europejskiej do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, „Europejski Przegląd Sądowy" 2015, nr 12, s. 4.
• Wścisły-Białek B.: Proces negocjacyjny porozumienia dotyczącego przystąpienia Unii Europejskiej do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, „Europejski Przegląd Sądowy" 2015, nr 12, s. 8.

***

Z nabytków Biblioteki Sejmowej

Castillo Ortiz P.J.: EU TREATIES AND THE JUDICIAL POLITICS OF NATIONAL COURTS. A LAW AND POLITICS APPROACH, London 2015

Autor prezentuje całościowy przegląd wszystkich decyzji sądów krajowych kompetentnych do badania konstytucyjności, podjętych w odniesieniu do traktatów UE w trakcie procedur ich ratyfikacji lub w związku z nimi. Opisuje i analizuje zachowania sądów zarówno z prawnej, jak i politycznej perspektywy, dostarczając jednocześnie podstawowych informacji na temat sądownictwa konstytucyjnego w ogóle. Pod lupą znalazły się zatem te najbardziej znane orzeczenia, jak decyzja irlandzkiego sądu najwyższego w sprawie konstytucyjności Jednolitego Aktu Europejskiego, czy niemieckiego Federalnego Sądu Konstytucyjnego w sprawie Traktatu z Maastricht, jak i mniej komentowane, np. skargi przeciwko Traktatowi z Lizbony na Łotwie i w Polsce. Niektóre z nich skutkowały np. zmianami konstytucyjnymi zatwierdzanymi w krajowych referendach, a w przypadku odrzucenia – działaniami politycznymi „omijającymi" negatywny wynik głosowania, inne, niejako „przy okazji" stawiały pod znakiem zapytania dwie podstawowe zasady unijnego prawa: pierwszeństwa i skutku bezpośredniego.

Autor, stosując multidyscyplinarne podejście i posługując się narzędziami prawa konstytucyjnego porównawczego, prawa UE oraz nauk politycznych, analizuje i objaśnia decyzje sądów konstytucyjnych, rozważa rosnącą rolę tych sądów w procesie europejskiej integracji, zwłaszcza poprzez dialog z Trybunałem Sprawiedliwości UE, w którym sądy krajowe kwestionują niekiedy niektóre jego doktryny.

***

ZASADA PIERWSZEŃSTWA PRAWA UNII EUROPEJSKIEJ W PRAKTYCE DZIAŁANIA ORGANÓW WŁADZY PUBLICZNEJ RP (red. M. Jabłoński, S. Jarosz-Żukowska), Wrocław 2015

W Polsce, podobnie jak w innych państwach członkowskich UE, współistnieją dwa porządki prawne – prawo krajowe oraz prawo unijne, na które składają się traktaty zawierane przez państwa członkowskie i akty prawa wtórnego stanowione przez instytucje UE. Prawo UE, zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości, jest stosowane bezpośrednio i ma pierwszeństwo w stosunku do prawa krajowego, co oznacza, że w razie kolizji organy państwowe mają obowiązek pominąć normę prawa krajowego i zastosować prawo unijne. Z Konstytucji RP i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wynika jednak, że prawo UE ma pierwszeństwo w stosunku do ustaw, a normy Konstytucji, w szczególności te dotyczące praw i wolności człowieka, mają charakter nadrzędny. W związku z tym przy okazji realizacji zasady pierwszeństwa prawa UE przez organy władzy publicznej ujawnia się szereg problemów i wątpliwości doktrynalnych, których analiza stała się przedmiotem niniejszej publikacji.

Książkę podzielono na trzy rozdziały. W pierwszym z nich przedstawiono konstytucyjne podstawy zasady pierwszeństwa prawa unijnego w polskim porządku prawnym. Rozdział drugi poświęcono zagadnieniu kontroli zgodności prawa krajowego z prawem UE w ramach procesu ustawodawczego (w tym: obowiązki projektodawców związane z zasadą pierwszeństwa, udział Rady Ministrów w tworzeniu prawa unijnego, procedura badania zgodności projektu ustawy z prawem UE). W ostatnim rozdziale przeanalizowano problemy, jakie powstają w związku z rozstrzyganiem kolizji między normami prawa krajowego i unijnego oraz respektowaniem zasady pierwszeństwa prawa UE Uwzględniono zarówno praktykę sądów (Sąd Najwyższy, sądy powszechne i administracyjne) jak i organów administracji publicznej.

***

Kleinowski M.: SIŁA PAŃSTW W UNII EUROPEJSKIEJ. POZAFORMALNE WYZNACZNIKI SIŁY PAŃSTW W RADZIE UE I RAZIE EUROPEJSKIEJ, Toruń 2015

Książka prezentuje analizę procesu decyzyjnego w Radzie UE i Radzie Europejskiej, przyjmując za przedmiot badań pozaformalne, wykształcone w praktyce reguły przebiegu tego procesu oraz ich wpływ na kształtowanie się siły państw członkowskich, a zatem na ostateczne decyzje. Dowodząc, że podstawową metodą podejmowania decyzji nie jest głosowanie lecz są wielopoziomowe i permanentne negocjacje, Autor szuka odpowiedzi na kilka podstawowych pytań, m.in.: czym jest kultura konsensu i w jaki sposób wpływa na zachowania państw członkowskich, sprzyjając, jak dowodzi Autor, pełniejszej realizacji interesów strony o słabszej pozycji negocjacyjnej? w jaki sposób rotacyjna prezydencja pozwala budować pozycję państwa w UE? jakie są warunki skutecznego wykorzystania groźby weta? jakie mechanizmy pozwalają przyjmować tak wiele decyzji w pierwszym czytaniu w zwykłej procedurze legislacyjnej? w jaki sposób instytucje ponadnarodowe oddziałują na siłę uczestników procesu decyzyjnego?

Odpowiedzi przedstawione na powyższe pytania pozwalają uzyskać obraz faktycznego mechanizmu podejmowania decyzji skrywającego się za formalnoprawnymi regułami oraz pozaformalnych czynników wyznaczających siłę i pozycję negocjacyjną państw w Radzie UE i Radzie Europejskiej.