Home

 

hu2024eu-approved-5

AAA Print

8th European Parliament on the EU constitutional order


REFORMA EUROPEJSKIEGO PRAWA WYBORCZEGO
(stan na 21.02.2018)

I. WPROWADZENIE
II. PROPOZYCJE ZMIAN PRZEDSTAWIONE PRZEZ PARLAMENT EUROPEJSKI
III. DEBATA W PARLAMENTACH NARODOWYCH
IV. DIALOG PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO Z RADĄ
V. DOKUMENTY
VI. PUBLIKACJE

I. WPROWADZENIE

Zgodnie z art. 223 ust. 1 TfUE PE ma prawo wystąpić z inicjatywą reformy prawa wyborczego umożliwiającego wybór członków Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich według jednolitej procedury lub zasad wspólnych dla wszystkich państw członkowskich. Rada, działając zgodnie ze specjalną procedurą ustawodawczą, podejmuje decyzję jednomyślnie, po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, który stanowi większością głosów wchodzących w jego skład członków. Przepisy wchodzą w życie po ich zatwierdzeniu przez państwa członkowskie.
Korzystając z tego uprawnienia, Parlament Europejski, po przeprowadzeniu debaty nad projektem sprawozdania Komisji Spraw Konstytucyjnych (pkt 2), przyjął 11 listopada 2015 rezolucję w sprawie reformy prawa wyborczego UE (pkt 1). Załącznikiem do tej rezolucji jest wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie zmiany Aktu z dnia 20 września 1976 r. dotyczącego wyborów przedstawicieli do PE w powszechnych wyborach bezpośrednich.

II. PROPOZYCJE ZMIAN PRZEDSTAWIONE PRZEZ PARLAMENT EUROPEJSKI

Parlament zalecił następujące zmiany w Akcie dotyczącym wyborów do PE, stanowiącym załącznik do decyzji Rady z 20 września 1976:

Postanowienia dotyczące mandatu członka PE
1) członkowie PE są wybierani jako przedstawiciele obywateli Unii (art. 1 ust. 1)
2) wprowadzenie zakazu łączenia mandatu członka PE z funkcją członka parlamentu regionalnego lub zgromadzenia mającego uprawnienia ustawodawcze (art. 7 ust. 1)

Postanowienia dotyczące wyboru kandydatów na przewodniczącego Komisji
3) ustanowienie – w drodze jednomyślnej decyzji Rady – wspólnego okręgu wyborczego, w którym listy otwierałyby nazwiska kandydatów na urząd przewodniczącego Komisji (art. 2a);
4) wyznaczenie przez europejskie partie polityczne kandydatów na stanowisko przewodniczącego Komisji (Spitzenkandidaten) na 12 tygodni przed rozpoczęciem okresu wyborczego zgodnie z art. 10 ust.1 (art. 3f)

Postanowienia dotyczące przebiegu wyborów do PE
5) ustanowienie – w odniesieniu do okręgów wyborczych oraz do państw członkowskich o jednym okręgu, w których stosowany jest system list powyżej 26 mandatów – obowiązkowego progu 3-5% (art. 3);
6) wprowadzenie wspólnego terminu dwunastu tygodni przed rozpoczęciem okresu wyborczego (art. 10 ust. 1) na sporządzenie list na szczeblu krajowym (art. 3a);
7) wprowadzenie jednolitego terminu zamknięcia spisu wyborców – na 8 tygodni przed pierwszym dniem wyborów, w celu wymiany informacji nt. obywateli UE mających podwójne obywatelstwo (art. 3b);
8) zalecenie, aby partie polityczne przestrzegały demokratycznych procedur i transparentności w wyborze kandydatów (art. 3c);
9) zwiększenie widoczności europejskich partii politycznych poprzez umieszczenie ich nazw i logo na kartach do głosowania obok logo krajowych partii politycznych, które są do nich afiliowane (art. 3e);
10) wprowadzenie możliwości głosowania elektronicznego, przez Internet, a także drogą pocztową (art. 4a);
11) zalecenie, aby listy kandydatów zapewniały równouprawnienie płci (art. 3d);
12) ustanowienie wspólnego terminu zakończenia wyborów we wszystkich państwach członkowskich – w niedzielę o godz. 21.00 czasu środkowoeuropejskiego; przed upływem tego terminu nie można też publikować prognoz opartych na sondażach (art. 10 ust. 1, 2)

Postanowienie dotyczące praw wyborczych obywateli UE
13) wprowadzenie prawa głosowania w wyborach europejskich dla wszystkich obywateli Unii mieszkających poza UE (art. 9a);

Ponadto, w swojej rezolucji PE zarekomendował państwom członkowskim, aby rozważyły:

  • sposoby zharmonizowania minimalnego wieku wyborców na poziomie 16 lat,
  • przyjęcie odpowiednich ram prawnych zapewniających najwyższe standardy uczciwego i obiektywnego relacjonowania przez media – zwłaszcza przez nadawców publicznych – w czasie kampanii wyborczych,
  • przyjęcie środków w celu propagowania odpowiedniej reprezentacji mniejszości etnicznych, językowych i innych,
  • ustanowienie europejskiego organu wyborczego, który miałby centralizować informacje w sprawie wyborów, nadzorować przebieg wyborów i ułatwiać wymianę informacji między państwami członkowskimi.

III. DEBATA W PARLAMENTACH NARODOWYCH

Wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie zmiany Aktu z 1976 r. jest wnioskiem ustawodawczym podlegającym badaniu zgodności z zasadą pomocniczości.
Zgodnie z informacjami zamieszczonymi przez parlamenty narodowe w bazie IPEX, do wniosku dotyczącego decyzji Rady w sprawie przyjęcia przepisów zmieniających Akt dotyczący wyboru członków Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich [2015/0907(APP)] przedstawiono:
6 uzasadnionych opinii w sprawie niezgodności projektu z zasadą pomocniczości:
- Izba Deputowanych Luxemburga, 18.02.2016
- Parlament Szwecji, 03.02.2016
- Senat Niderlandów, 09.02.2016
- Izba Reprezentantów Niderlandów, 09.02.2016
- Izba Lordów, 04.02.2016
- Izba Gmin, 04.02.2016
oraz
8 innych opinii, w tym 7 w ramach dialogu politycznego:
- Izba Deputowanych Rumunii, 14.03.2016
- Senat RP, 17.02.2016
- Sejm RP, 27.01.2016
- Węgierskie Zgromadzenie Narodowe, 02.05.2016
- Parlament Finlandii, 11.03.2016
- Czeska Izba Deputowanych, 02.12.2015
- Czeski Senat, 20.04.2016
- Litewski Seimas, 03.02.2016

IV. DIALOG PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO Z RADĄ

Stanowisko Rady

W opinii z 15 marca 2016 (informacja na podstawie „Legislative Train" (pkt 8); treść samej opinii niejawna (pkt 6)) Służba Prawna Rady wskazując na ewentualny wpływ wniosku na równowagę instytucjonalną, stwierdziła, że instytucjonalizacja praktyki Spitzenkandidaten (systemu tzw. głównych kandydatów) „mogłaby doprowadzić do naruszenia instytucjonalnych prerogatyw Rady Europejskiej zdefiniowanych w Traktatach". Służba Prawna uznała, że Rada nie jest związana treścią propozycji PE, w przypadku w którym ten ostatni działa na podstawie art. 223 TfUE, i posiada ona „najszerszy zakres swobody decyzji przy wykonywaniu tej kompetencji". Grupa robocza Rady ds. Ogólnych wielokrotnie dyskutowała projekt legislacyjny PE. Z nieformalnych źródeł wiadomo, że niemal wszystkie delegacje zgłosiły zastrzeżenia do różnych propozycji zawartych w tym projekcie, w szczególności do postulatu sformalizowania praktyki Spitzenkandidaten.

Pytanie do Rady

7 lutego 2018 PE przeprowadził debatę na temat reformy prawa wyborczego UE (pkt 4), która odbyła się w związku z pytaniem skierowanym do Rady przez Komisję ds. Konstytucyjnych w sprawie opóźnień w pracach nad wnioskiem Parlamentu (pkt 3). W swoim pytaniu PE przypominał, że od przyjęcia rezolucji pięć prezydencji Rady pracowało nad wnioskiem, ale żadna z nich nie przedstawiła jakichkolwiek wyników dyskusji w Radzie. Zwrócił również uwagę na konieczność zakończenia procedury do wiosny 2018 (ze względu na procedury w państwach członkowskich).
Przedstawicielka Rady zapewniła, że Rada popiera ogólny cel wniosku. Przypomniała jednocześnie, że państwa członkowskie podkreślają wagę poszanowania ich konstytucyjnych i wyborczych tradycji, a także zasad pomocniczości i proporcjonalności. Podkreśliła, że po kilku miesiącach udało się wyodrębnić pakiet przepisów, co do których porozumienie wydaje się obecnie bardzo prawdopodobne. Przypominając o wymogu jednomyślności Rady w tej kwestii, stwierdziła, że znajduje się ona wysoko na liście priorytetów obecnej prezydencji.

V. DOKUMENTY

    1.  Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 listopada 2015 r. w sprawie reformy prawa wyborczego Unii Europejskiej (załącznik - projekt decyzji Rady w sprawie przepisów zmieniających Akt z 20.09.1976)
    2. Projekt sprawozdania w sprawie projektu zmiany Aktu z dnia 20 września 1976 r. dotyczącego wyborów przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich, 30.06.2015
    3. Interpelacje, 14 grudnia 2017 – strona PE
    4. Reforma prawa wyborczego Unii Europejskiej (debata), 7 lutego 2018 – strona PE

      Proces legislacyjny

    5. Legislative Observatory – Reform of the electoral law of the European Union
    6. Rejestr dokumentów Rady
    7. Baza IPEX
    8. Reform of the electoral law of the EU - Legislative train schedule, PE, wg stanu na 20.01.2018

VI. PUBLIKACJE

  1. Poptcheva E.-M.: Reforma europejskiego prawa wyborczego, „W skrócie", European Parliament, European Parliamentary Research Service, 20.10.2015.
  2. Whitfield E.: 40th Anniversary of the 1976 Act on Direct Elections to the European Parliament, „Briefing - European Parliament History Series", European Parliamentary Research Service, European Parliament, 19.10.2015.
  3. Nogaj M., Poptcheva E.-M.: The Reform of the Electoral Law of the European Union: European Added Value Assessment accompanying the legislative own-initiative Report, September 2015.
  4. Müller Gómez J., Wessels W.: The Spitzenkandidaten Procedure: Reflecting on the Future of an Electoral Experiment, „IAI Working Paper" iss. 16/08, Istituto Affari Internazionali.
  5. House of Lords. European Union Committee: 7th Report of Session 2015–16. Subsidiarity Assessment: reform of the electoral law of the EU.
  6. House of Commons. European Scrutiny Committee: Reform of the electoral law of the EU. Nineteenth Report of Session 2015–16.
  7. Sénat, Rapport d'information fait au nom de la commission des affaires européennes, 10.03.2016.
  8. l'Assemblée nationale, RAPPORT D'INFORMATION DÉPOSÉ PAR LA COMMISSION DES AFFAIRES EUROPÉENNES(1) sur la réforme de la loi électorale européenne, 22.03.2016.
  9. Costa O.: The history of European electoral reform and the Electoral Act 1976. Issues of democratisation and political legitimacy, „Study", European Parliamentary Research Service, 05.12.2017.

Zobacz także: Zmiana Aktu dotyczącego wyborów członków Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezposrednich (VII kadencja PE), Materiały OIDE