- Powszechnie stosowany skrót COSAC pochodzi od pierwotnej nazwy w języku francuskim - Conférence des Organes Specialisés dans les Affaires Communautaires (Konferencja Organów Wyspecjalizowanych w Sprawach Wspólnotowych). Jest to forum współpracy i wymiany informacji parlamentów narodowych państw członkowskich UE i Parlamentu Europejskiego, w szczególności na temat praktycznych aspektów parlamentarnej kontroli spraw unijnych, które powołano w maju 1989 w Madrycie. Pierwsze posiedzenie COSAC odbyło się w dniach 16-17 listopada 1989 r. w Paryżu.
- Zgodnie z regulaminem przyjętym na XLV posiedzeniu COSAC w dniach 29–31 maja 2011 r. w Budapeszcie, COSAC spotyka się na posiedzeniach zwyczajnych dwa razy do roku, w trakcie każdej prezydencji Rady UE, w państwie sprawującym prezydencję. Posiedzenie jest poprzedzone spotkaniem przewodniczących komisji ds. europejskich parlamentów państw członkowskich i przedstawiciela PE. Ponadto, na wniosek przyjęty bezwzględną większością przewodniczących komisji i właściwego organu PE może zostać zwołane posiedzenie nadzwyczajne.
- Każdy parlament narodowy jest reprezentowany przez nie więcej niż sześciu członków swojej (swoich) komisji ds. Unii. Parlament Europejski jest także reprezentowany przez sześciu posłów, w tym wiceprzewodniczącego parlamentu i przewodniczącego Komisji Spraw Konstytucyjnych. Na posiedzenia zaprasza się także obserwatorów.
Od 1997 w spotkaniach COSAC w charakterze obserwatorów uczestniczyli przedstawiciele polskiego parlamentu oraz parlamentów innych państw kandydujących. Od 2004 Sejm i Senat są reprezentowane przez członków prezydiów komisji ds. europejskich. - Obsługą konferencji zajmuje się stały sekretariat, powołany w 2003 roku. Dokumenty COSAC sporządza się w językach angielskim i francuskim; obie wersje są na równi autentyczne. Uwagi COSAC publikuje się w Dzienniku Urzędowym UE.
- W 1997 zadania COSAC umieszczono w Protokole [nr 9] w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej, dołączonym do Traktatu z Amsterdamu, wpisując w ten sposób tę strukturę do prawa pierwotnego UE. Na mocy tego protokołu, COSAC mogła rozważać każdy projekt aktu prawnego w związku z ustanowieniem przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, mogący mieć bezpośredni wpływ na prawa i wolności jednostek. Mogła też kierować do Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji uwagi na temat działań legislacyjnych Unii, zwłaszcza w odniesieniu do stosowania zasady pomocniczości, przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości oraz zagadnień związanych z prawami podstawowymi.
- Zadania COSAC pod rządami Traktatu z Lizbony zostały zdefiniowane w sposób bardziej ogólny niż w uregulowaniach Traktatu z Amsterdamu. W Protokole [nr 1] w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej, dołączonym do TUE i TfUE, nie wskazano, na jakich obszarach działalności Unii powinna się skupić uwaga konferencji. Podkreśla się w nim natomiast, że konferencja wspiera wymianę informacji i najlepszych praktyk między parlamentami narodowymi a PE, w tym między ich wyspecjalizowanymi komisjami, i może organizować konferencje międzyparlamentarne w celu omówienia zagadnień wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, w tym wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony. COSAC może także przedkładać wszelkie uwagi, które uzna za właściwe, pod rozwagę Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji. Uwagi te nie wiążą parlamentów narodowych ani nie przesądzają ich stanowiska. Zgodnie z Regulaminem, COSAC dąży do przyjmowania uwag przy szerokim konsensusie. Gdy nie jest to możliwe, uwagi są przyjmowane większością kwalifikowaną co najmniej 3/4 oddanych głosów (każda delegacja ma dwa głosy). Większość ta musi zarazem stanowić co najmniej połowę wszystkich głosów (pkt 7.5 Regulaminu)1. Uwagi są publikowane w Dzienniku Urzędowym UE, seria C.
- COSAC w dużym stopniu przyczyniła się do zwiększenia wymiany informacji i dobrych praktyk między parlamentami narodowymi w zakresie parlamentarnej kontroli działań własnych rządów w sprawach UE. W 2003 przyjęła „Kopenhaskie wytyczne parlamentarne”, ustanawiające standardy minimum dla skutecznej parlamentarnej kontroli rządów w sprawach wspólnotowych. Stopień realizacji tych wytycznych, co podkreślono w dokumencie, zależy zawsze od decyzji każdego parlamentu.
- Poczynając od 2004, COSAC zintensyfikował wymianę dobrych praktyk poprzez studia porównawcze w ramach półrocznych raportów przygotowywanych przez sekretariat COSAC na podstawie kwestionariuszy wypełnianych przez parlamenty. Tematyka podejmowana w raportach to rola parlamentów narodowych w UE, nadzór parlamentarny (mechanizmy, narzędzia, praktyki), stosunek parlamentów do najważniejszych zagadnień UE, ostatnio np. transformacja ekologiczna i cyfrowa, doświadczenia płynące z Covid-19, przyspieszone podejmowanie decyzji w odpowiedzi na kryzysy czy Konferencja w sprawie przyszłości Europy.
- Trzy prezydencje COSAC (bieżąca, poprzednia i następna) reprezentowały parlamenty narodowe w zarządzie Konferencji w sprawie przyszłości Europy (KoPE) w okresie 2021-2022. 38 raport półroczny COSAC prezentuje metody współpracy parlamentów z KoPE w trakcie jej trwania oraz stosunek parlamentów do końcowych propozycji konferencji w zakresie spraw instytucjonalnych i procedur demokratycznych, w tym uczestnictwa obywateli.
- Zobacz: Spotkania i dokumenty
Aktualizacja: 21.07.2023
* Nowa nazwa, zmieniona na mocy Regulaminu COSAC, obowiązuje od 04.08.2011. Poprzednio: Konferencja Organów Wyspecjalizowanych w Sprawach Wspólnotowych i Europejskich Parlamentów Unii Europejskiej. Akronim COSAC pozostał niezmieniony.
1 Zasady dotyczące przyjmowania poprawek i głosowania nad uwagami COSAC określono w niewiążących wytycznych „Consideration of amendments and voting on contributions of COSAC" z 2012 roku zmienionych w grudniu 2014 (LII COSAC, Rzym), w związku z listem 14 parlamentów/izb. W tym dokumencie przedstawiono „najlepszą praktykę" procedowania poprawek do uwag COSAC, przyjmując, że choć formalnie Regulamin COSAC nie przewiduje głosowań na przygotowawczych spotkaniach przewodniczących komisji ds. unijnych, to w razie trudności z osiągnięciem konsensusu znajdzie zastosowanie pkt 7.5 Regulaminu. Tekst listu (Letter to the Presidential Troika) jest dostępny na podstronie LII COSAC; dokument „Consideration of amendments and voting on contributions of COSAC" nie został opublikowany na stronie COSAC.