Wczerwcu 2014 Komisja do Spraw Unii Europejskiej (SUE) zebrała się na 7 posiedzeniach:
nr 257-263. W trakcie tych posiedzeń SUE:

• rozpatrzyła 62 dokumenty UE:
  • w trybie art. 7 ust. 4 ustawy kooperacyjnej – 4 projekty aktów ustawodawczych UE, dotyczące rozporządzenia w sprawie urządzeń spalających paliwa gazowe oraz projektów tekstów jednolitych rozporządzeń w sprawie środków ochronnych przewidzianych w umowie między EWG a Republiką Islandii, Konfederacją Szwajcarską i Królestwem Norwegii. Do żadnego z 4 projektów SUE nie zgłosiła zastrzeżeń dotyczących zasady pomocniczości,
  • w trybie art. 151 ust. 1 regulaminu Sejmu z uwzględnieniem art. 3 ust. 2 ustawy kooperacyjnej – 27 dokumentów Komisji Europejskiej (10 komunikatów, 8 sprawozdań, 1 wspólne sprawozdanie dla PE i Rady i 8 opinii), dotyczących m.in. finansowania długoterminowego gospodarki europejskiej, wdrażania dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej czy europejskiej strategii bezpieczeństwa energetycznego,
  • w trybie art. 11 ust. 1 ustawy kooperacyjnej – dokumenty UE, które miały być przedmiotem obrad Rady ds. Ekonomicznych i Finansowych, Rady ds. Rolnictwa i Rybołówstwa oraz Rady ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Ochrony Konsumentów,
  • w trybie art. 8 ust. 2 ustawy kooperacyjnej – 14 projektów aktów prawnych, dotyczących m.in. zawarcia umowy o wspólnym obszarze lotniczym między UE i jej państwami członkowskimi a Ukrainą czy zarządzania autonomicznymi kontyngentami taryfowymi UE na niektóre produkty rolne i przemysłowe,
• przyjęła opinię nr 51 w sprawie projektu rozporządzenia PE i Rady ustanawiającego zakaz połowów z użyciem pławnic, COM(2014) 265 (pos. nr 262),
• pozytywnie zaopiniowała kandydatury (pos. nr 262):
  • Michała Modrzejewskiego na członka Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego na okres do końca kadencji w 2015 (opinia nr 54),
  • Jacka Dominika na członka Komisji Europejskiej do końca kadencji 2009-2014 (opinia nr 55),
• wspólnie z Komisją Finansów Publicznych i Komisją Gospodarki wysłuchała informacji nt. zaleceń dla Polski w związku z realizacją semestru europejskiego w 2014 r., przedstawionej przez Janusza Lewandowskiego, komisarza ds. programowania finansowego i budżetu oraz podsekretarzy stanu w MG i MF (pos. nr 257),
• wspólnie z Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej powołała podkomisję nadzwyczajną do rozpatrzenia rządowego projektu ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 (druk nr 2450, pos. nr 261).

***

W czerwcu 2014 w bazach EDL-S (Europejskie Dokumenty Legislacyjne w Sejmie) i IPEX opublikowano informacje i dokumenty dotyczące posiedzeń SUE nr 258-260 i 262, dostarczone przez sekretariat komisji.

Komisja Polityki Społecznej i Rodziny

• 25.06.2014, pozytywnie zaopiniowała dla Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji do Spraw Unii Europejskiej rządowy projekt ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020, druk nr 2450, (pos. nr 172);

Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi

• 05.06.2014, wysłuchała informacji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na temat udziału w pracach Rady ds. Rolnictwa i Rybołówstwa w maju 2014; uchwaliła dezyderat skierowany do Prezesa Rady Ministrów w sprawie poparcia dla działań rządu zmierzających do zaskarżenia do Trybunału Sprawiedliwości UE dyrektywy 2014/40/UE z 03.04.2014 r., tzw. dyrektywy tytoniowej (pos. nr 192).

• skierowano do I czytania następujące projekty ustaw wykonujących prawo Unii Europejskiej [druk nr]:

• • Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Ordynacja podatkowa [2507],
  • Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o wyrobach budowlanych oraz ustawy – Prawo budowlane [2493],
    
  • Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o organizmach genetycznie zmodyfikowanych oraz niektórych innych ustaw [2394].
  • Rządowy projekt ustawy o charakterystyce energetycznej budynków [2444].

• uchwalono następujące ustawy wykonujące prawo UE [druk nr]:
  • Ustawa z dnia 26 czerwca 2014 r. o niektórych umowach zawieranych w związku z realizacją zamówień o podstawowym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa [2167],
  • Ustawa z dnia 26 czerwca 2014 r. o zmianie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw [2243],
  • Ustawa z dnia 26 czerwca 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw [ 2330],
  • Ustawa z dnia 10 czerwca 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw [2162],
  • Ustawa z dnia 10 czerwca 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw [2352],
  • Ustawa z dnia 10 czerwca 2014 r. o zmianie ustawy o rachunkowości [2245].
• opublikowano następujące ustawy wykonujące prawo Unii Europejskiej [druk nr]:

• • Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw [2106],
  • Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta [2076].

W czerwcu 2014 badaniu pomocniczości podlegało 7 projektów aktów ustawodawczych. Według stanu na 3 lipca 2014, parlamenty narodowe zgłosiły w czerwcu 2 uzasadnione opinie w sprawie niezgodności badanych projektów z zasadą pomocniczości.

* Patrz także poprzedni Biuletyn OIDE: w maju do prezentowanych powyżej dokumentów zgłoszono 2 uzasadnione opinie.

NOWE NA STRONIE OIDE

W dziale Tematy prawne i ustrojowe

Dodano nowe dokumenty i informacje do atrykułów w sekcjach:

• Kwestie instytucjonalne,
• Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości,
• Rynek wewnętrzny i polityki sektorowe,
• Polityka gospodarcza i pieniężna,
• Działania zewnętrzne UE.

W dziale Przegląd polityk - zaktualizowano wszystkie polityki.

 ***

 SPRAWY BIEŻĄCE - KOMENTARZE

Lista artykułów z prasy specjalistycznej dotyczących aktualnych kwestii polityczno-gospodarczych w Unii Europejskiej dostępnych on-line (dostęp 03.07.2014)

• Delors J.,Vitorino A., Lamy P. (i.in).: Engager l'Europe dans le monde,"Notre Europe Tribune",18.06.2014.
• Emmanouilidis J.A.: The beginning of a new political cycle: the results and consequences of a nomination summit - Post-Summit Analysis, European Policy Centre, 30.06.2014.
• Frontini A.: The European Union Maritime Security Strategy: sailing uncharted waters?, "Commentary",European Policy Centre, 26.06.2014.
• Ghinea C.: Integrating Ukraine and Moldova in EU's energy security plans, "Commentary",European Policy Centre, 23.06.2014.
• Gros D.: Relative direct democratic legitimacy, "CEPS Commentaries",Centre for European Policy Studies, 26.06.2014.
• Odendahl Ch., Tilford S.: The eurozone economy needs a kick-start, "CER Bulletin ", iss. 96, Centre for European Reform, 06.06.2014.
• Parkes R.: A Game-Changer for the EU: Why Major Treaty Reform Is a Real Prospect, "PISM Bulletin", No. 90(685), 25 June 2014.
• Pascouau Y., Schumacher P.: Frontex and the respect of fundamental rights: from better protection to full responsibility, " Policy Brief ", European Policy Centre, 3.06.2014.
• Pascouau Y.: The European Council's strategic guidelines and immigration: can the EU be bold and innovative?, "Commentary",European Policy Centre, 25.06.2014.
• Thibault P. Fernandes S.:Troïka et pays sous-programme: quels enseignements politiques ?, "Notre Europe Synthèse",12.06.2014.
• Vaughne M.: A new Commission President in 2014, "Commons Library Standard Note", House of Commons, 24.06.2014.
• Vitorino A.: Un nouveau président, pour quoi faire ?,"Notre Europe Tribune", 25.06.2014.
• Vitorino A., Delors J.: L'Union après les élections: demandez le programme!, "Notre Europe Tribune",24.06.2014.
• Zuleeg F.: Reflections on the 26-27 June European Council Summit, "Commentary", European Policy Centre, 27.06.2014.
• Żornaczuk T.: The EU's New Justice and Home Affairs Programme: An Opportunity to Restore the Foundations, "PISM Bulletin", No. 77(672), 3 June 2014.

 Wybory do Parlamentu Europejskiego 2014

• Berge van den. M.: The 2014 EP election campaign in the member states: national debates, european elections ,"Tepsa report",Trans European Policy Studies Association, 4 June 2014.
• Gros D.: Europe is still standing, "CEPS Commentaries",Centre for European Policy Studies, 06.06.2014.
• Hawkins O., Miller V.: European Parliament Elections 2014 , "Research paper", no 14/32, House of Commons, 11.06.2014.
• Incerti M.: Never mind the Spitzenkandidaten: It's all about politics, "CEPS Commentaries",Centre for European Policy Studies, 06.06.2014.
• Miller V.: The European Conservatives and Reformists in the European Parliament, "Commons Library Standard Note", House of Commons, 16.06.2014.
• Piedrafita S., Lannoo K.: The new European Parliament: Workable but impaired?, "CEPS Commentaries",Centre for European Policy Studies, 27.06.2014.
• Salo S.: Eurosceptics in the 2014 EP Elections: Protest parties mobilized on national cleavages between globalization winners and losers, "FIIA Briefing Paper ",no.159, Finnish Institute of International Affairs, June 2014.

 ***

PROBLEMATYKA USTROJOWA UE

Wybrane artykuły i opracowania
(dostępne w Bibliotece Sejmowej lub on-line, dostęp 03.07.2014)

• Balleix C: Contrôles aux frontières et droit d'asile: quel nouveau CAP pour l'UE ?, "Policy paper",No 114, Notre Europe, 19.06.2014.
• Blauberger M.: National Responses to European Court Jurisprudence, " West European Politics ", vol. 37, iss. 3, 2014.
• Bobek M.: The Court of Justice of the European Union," Research Papers In Law,", no. 2, College of Europe, June 2014.
• Geeroms H., Karbownik P.: A Monetary Union Requires a Banking Union, "Economic Policy Briefing", no. 33, College of Europe, June 2014.
• Grzeszczak R., Krajewski M.: "Sąd" w świetle przepisów art. 47 KPP oraz art. 267 TFUE, „Europejski Przegląd Sądowy" 2014, nr 6, s.4.
• Kostanyan H.: The Rationales behind the European External Action Service: The Principal-Agent Model and Power Delegation, "Journal of Contemporary European Research", vol. 10, iss. 2, June 2014.
• Petrescu O.M.: Strengthening the Idea of "By Citizens, for Citizens" in the Context of the European Citizens' Initiative - Brief Analysis of Initiatives, "Romanian Journal of European Affairs", vol. 14, no. 2, June 2014.
• Zieliński M.: Agencje wykonawcze UE, „Europejski Przegląd Sądowy" 2014, nr 6, s.15.

***

Z nabytków Biblioteki Sejmowej

A. Pudło.: ROLA PARLAMENTU NARODOWEGO W SPRAWACH UE PO WEJŚCIU W ŻYCIE TRAKTATU Z LIZBONY, Warszawa 2014.
W książce omówiono rolę parlamentów narodowych w sprawach UE po wejściu w życie Traktatu z Lizbony. W pierwszym rozdziale przedstawiono unijne regulacje dotyczące tej kwestii, a następnie zaprezentowano zmiany ustrojowe w państwach członkowskich, w tym mechanizmy współpracy parlamentu i rządu w sprawach UE, odnosząc się również do rozwiązań przyjętych w polskiej ustawie kooperacyjnej. W kolejnych rozdziałach omówiono rozwiązania przyjęte na szczeblu UE i w poszczególnych państwach członkowskich w zakresie informowania parlamentów w sprawach UE, kontroli poszanowania zasady pomocniczości oraz klauzul kładki. Odrębne rozdziały poświęcono współpracy międzyparlamentarnej oraz pozycji parlamentów w kontekście nowych instrumentów pozatraktatowych - Traktatu o Europejskim Mechanizmie Stabilności i Traktatu fiskalnego.
Autorka podkreśla, że, z jednej strony, reforma wprowadzona przez Traktat z Lizbony oraz rozwój regulacji pozatraktatowych wpłynęły na umocnienie roli parlamentów narodowych w sprawach UE, a z drugiej, umocnienie to oddziaływuje na zmianę systemów konstytucyjnych państw członkowskich oraz na rozwój wielopoziomowego parlamentaryzmu w ramach UE.

***

REPRESENTATION AND DEMOCRACY IN THE EU: DOES ONE COME AT THE EXPENSE OF THE OTHER? “Journal of European Integration” Special Issue, 2013, Vol. 35, No. 5.
Specjalne wydanie “Journal of European Integration” zawiera 9 artykułów poświęconych kwestiom reprezentacji i demokracji w UE. Autorzy stawiają problem napięć i sprzeczności między tymi pojęciami oraz konieczności znalezienia między nimi równowagi, rozważając kilka wariantów rozwiązania tej kwestii.
Zwracają uwagę na specyfikę systemu reprezentacji w Unii oraz na fakt, że liczne kanały reprezentacji odzwierciedlające różnorodność jej elementów składowych, mogą skutkować nadreprezentacją niektórych grup czy interesów, przyczyniając się w ten sposób do deficytu demokracji. Jednym ze sposobów na tworzenie europejskiego demos może być wzmocnienie pozycji organizacji społeczeństwa obywatelskiego. Na szczeblu UE są to organizacje-parasole uważające się za reprezentantów szerokich kręgów społecznych. Autorzy wskazują na różnice w stopniu reprezentatywności tych organizacji i sposoby wpływania przez nie na różne szczeble podejmowania decyzji w instytucjach UE.
Wiele uwagi poświęcono w tym kontekście pozycji parlamentów narodowych. Ian Cooper formułuje tezę, że po wejściu w życie Traktatu z Lizbony parlamenty narodowe stanowią – dzięki mechanizmowi wczesnego ostrzegania – wirtualną trzecią izbę, co prowadzi do powstawania nowego modelu, w którym trzy izby reprezentują obywateli (PE), rządy państw członkowskich (Rada UE) i społeczeństwa (parlamenty narodowe). Karina Sprung z kolei identyfikuje – w ramach nowego typu demokracji parlamentarnej po Lizbonie - trzy funkcje parlamentów narodowych: powstrzymywanie przed przyjmowaniem niepotrzebnych aktów prawnych, tworzenie sieci współpracy z innymi parlamentami i instytucjami UE oraz wyznaczanie jednolitego modelu kontroli rządów. Analiza tych trzech funkcji została przeprowadzona na przykładach dwóch starych (Francja, Niemcy) i jednego nowego (Polska) państwa członkowskiego. W jednym z artykułów broniono jednak również tezy, że parlamenty narodowe nie są w stanie zaradzić deficytowi demokracji, a rolę tę powinien odegrać Parlament Europejski.
Tematem osobnych rozważań była problematyka referendum w sprawach UE. Zastanawiano się nad przyczynami, dla których, niezależnie od sprzeciwu unijnych elit wobec tej formy demokracji uczestniczącej, wyraźna większość obywateli UE opowiada się za jej stosowaniem w odniesieniu do europejskich traktatów.

***

F. Mendez, M. Mendez, V. Triga: REFERENDUMS AND THE EUROPEAN UNION. A COMPARATIVE INQUIRY, Cambridge 2014

W latach 1972-2013 przeprowadzono w Europie ponad pięćdziesiąt referendów dotyczących integracji europejskiej. Były one organizowane zarówno w państwach członkowskich UE, jak i w krajach kandydujących czy współpracujących z Unią, a dotyczyły przystąpienia do UE, ratyfikacji traktatów oraz różnych decyzji politycznych związanych z integracją.
W centrum uwagi znalazło się pojęcie „dylematu demokracji bezpośredniej", czyli konieczności równoważenia potrzeb zmian konstytucyjnych będących odpowiedzią na zmieniające się środowisko oraz swoistego weta wynikającego z tzw. referendum ekstraterytorialnego, w którym negatywny wynik głosowania w jednym państwie członkowskim może wstrzymać wprowadzenie zmian ustrojowych uzgodnionych przez wszystkie państwa członkowskie na poziomie UE.
Autorzy analizują ewolucję i wpływ referendów na proces integracji europejskiej. Omawiają podstawy prawne oraz kontekst polityczny decyzji dotyczących ich przeprowadzenia w państwach członkowskich, a także elementy systemu politycznego UE, które powodują, że wynik referendum w jednym z państw może mieć skutki dla całej Unii. Dokonują analizy porównawczej systemu politycznego UE i klasycznych systemów federalnych. Rozważają, które spośród stosowanych w ramach federacji rozwiązań mogłyby zostać zaadaptowane w ramach wielopoziomowego systemu unijnego (m.in. wprowadzenie referendum ogólnounijnego, nawiązanie wzmocnionej współpracy konstytucyjnej, większe zaangażowanie parlamentów narodowych w proces negocjacji traktatów rewizyjnych). Zdaniem autorów, sposób rozstrzygnięcia dylematu demokracji bezpośredniej wynikającego ze specyfiki ustroju Unii, a także coraz większego upolitycznienia referendów w sprawach europejskich, będzie miał istotny wpływ na dalszą konstytucyjną i polityczną ewolucję UE.