Debata nad stanem Unii i programem prac Komisji

(stan na 12.05.2025)

W 2010 roku Komisja Europejska rozpoczęła nowy cykl programowania, zapowiedziany w wytycznych politycznych oraz w porozumieniu ramowym zawartym między Parlamentem Europejskim i Komisją.

Podstawowym dokumentem programowym pozostał roczny program prac Komisji, jednak, poczynając od 2010 roku, obejmuje on również elementy dotychczasowych rocznych strategii politycznych. Wskazuje m.in. obszary, w których należy podejmować inicjatywy, aby możliwa była realizacja długoterminowych strategii politycznych, a co za tym idzie, celów, jakie stawia sobie UE.

Ponadto od 2010 roku przewodnicząca/y Komisji wygłasza na pierwszej sesji miesięcznej PE we wrześniu orędzie o stanie Unii, w którym określa priorytety i cele strategiczne na następny rok. Jednocześnie przedstawia Parlamentowi na piśmie główne założenia dotyczące programu prac Komisji na następny rok.

Na początku kadencji przewodnicząca/y KE przedstawia wytyczne polityczne na całą kadencję Komisji Europejskiej (pkt 1).

Prace nad konkretnymi inicjatywami w ramach poszczególnych priorytetów KE można śledzić poprzez Ustawodawczy rozkład jazdy (Legislative Train Schedule) stworzony w październiku 2016 przez PE.

13 kwietnia 2016 r. KE, PE i Rada podpisały porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie lepszego stanowienia prawa (por. pkt 2), w którym m.in. określono zasady programowania wieloletniego i rocznego. W porozumieniu przewidziano, że:

w programie prac Komisji – oprócz projektów najważniejszych nowych aktów prawnych – zostaną uwzględnione wnioski dotyczące uchylenia, przekształcenia, uproszczenia i wnioski przeznaczone do wycofania,
zarówno przed przyjęciem, jak i po przyjęciu rocznego programu prac, Komisja będzie prowadzić dialog z Parlamentem Europejskim i Radą na zasadach szczegółowo określonych w pkt 6 porozumienia.

Należy podkreślić, że po przyjęciu programu prac Komisji, i na jego podstawie, trzy instytucje uzgadniają wspólną deklarację w sprawie rocznego programowania, zawierającą ogólne cele i priorytety na kolejny rok oraz pozycje o największym znaczeniu politycznym, które powinny być traktowane priorytetowo w ramach procesu legislacyjnego. Pierwsza wspólna deklaracja została podpisana 13 grudnia 2016. Z kolei w grudniu 2020 r. PE, Rada i KE przyjęły pierwsze wspólne konkluzje w sprawie celów i priorytetów politycznych na cały cykl legislacyjny.

Komisja powinna dokonywać regularnych aktualizacji swego planowania w trakcie roku i podawać powody wszelkich opóźnień. Ma też regularnie składać sprawozdania Parlamentowi Europejskiemu i Radzie z wykonania swego programu prac.