Debata nad stanem Unii i programem prac Komisji

(stan na 01.12.2023)

W 2010 roku Komisja Europejska rozpoczęła nowy cykl programowania, zapowiedziany w wytycznych politycznych (pkt 4) oraz w porozumieniu ramowym zawartym między Parlamentem Europejskim i Komisją (pkt 5).

Podstawowym dokumentem programowym pozostał roczny program prac Komisji, jednak, poczynając od 2010 roku, obejmuje on również elementy dotychczasowych rocznych strategii politycznych. Wskazuje m.in. obszary, w których należy podejmować inicjatywy, aby możliwa była realizacja długoterminowych strategii politycznych, a co za tym idzie, celów, jakie stawia sobie UE.

Ponadto od 2010 roku przewodniczący Komisji wygłasza na pierwszej sesji miesięcznej PE we wrześniu orędzie o stanie Unii, w którym określa priorytety i cele strategiczne na następny rok. Jednocześnie przedstawia Parlamentowi na piśmie główne założeniadotyczące programu prac Komisji na następny rok.

Na początku kadencji przewodniczacy KE przedstawia wytyczne polityczne na całą kadencję Komisji Europejskiej (pkt 1).

Prace nad konkretnymi inicjatywami w ramach poszczególnych priorytetów KE można śledzić poprzez Ustawodawczy rozkład jazdy (Legislative Train Schedule) stworzony w październiku 2016 przez PE (por. pkt 7 i 8).

13 kwietnia 2016 r. KE, PE i Rada podpisały porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie lepszego stanowienia prawa (por. pkt 2), w którym m.in. określono zasady programowania wieloletniego i rocznego. W porozumieniu przewidziano, że:

w programie prac Komisji – oprócz projektów najważniejszych nowych aktów prawnych – zostaną uwzględnione wnioski dotyczące uchylenia, przekształcenia, uproszczenia i wnioski przeznaczone do wycofania,
zarówno przed przyjęciem, jak i po przyjęciu rocznego programu prac, Komisja będzie prowadzić dialog z Parlamentem Europejskim i Radą na zasadach szczegółowo określonych w pkt 6 porozumienia.

Należy podkreślić, że po przyjęciu programu prac Komisji i na jego podstawie trzy instytucje uzgadniają wspólną deklarację w sprawie rocznego programowania, zawierającą ogólne cele i priorytety na kolejny rok oraz pozycje o największym znaczeniu politycznym, które powinny być traktowane priorytetowo w ramach procesu legislacyjnego. Pierwsza wspólna deklaracja została podpisana 13 grudnia 2016. Z kolei w grudniu 2020 r. PE, Rada i KE przyjęły pierwsze wspólne konkluzje w sprawie celów i priorytetów politycznych na cały cykl legislacyjny.

Ponadto Komisja powinna dokonywać regularnych aktualizacji swego planowania w trakcie roku i podawać powody wszelkich opóźnień. Ma też regularnie składać sprawozdania Parlamentowi Europejskiemu i Radzie z wykonania swego programu prac.