2 grudnia 2016 Sejm przyjął uchwałę w sprawie propozycji ustanowienia unijnego korekcyjnego mechanizmu alokacji uchodźców oraz mechanizmu solidarności finansowej (COM(2016) 270 wersja ostateczna).

W grudniu 2016 Komisja do Spraw Unii Europejskiej (SUE) zebrała się na 4 posiedzeniach: nr 99-102. W trakcie tych posiedzeń komisja:

• rozpatrzyła 44 dokumenty UE:
  • w trybie art. 7 ust. 4 ustawy kooperacyjnej – 9 projektów aktów ustawodawczych UE, dotyczących m.in., rozbieżności w kwalifikacji struktur hybrydowych dotyczących państw trzecich, mechanizmów rozstrzygania sporów dotyczących podwójnego opodatkowania w Unii Europejskiej czy wspólnej podstawy opodatkowania osób prawnych,
  • w trybie art. 151 ust. 1 regulaminu Sejmu z uwzględnieniem art. 3 ust. 2 ustawy kooperacyjnej – 11 dokumentów KE (7 komunikatów, 3 sprawozdania i 1 wspólny komunikat) dotyczących m.in., ogólnej oceny projektów budżetowych na 2017 r., międzynarodowego zarządzania oceanami czy zapobiegania zakłóceniom równowagi makroekonomicznej i ich korygowania,
  • w trybie art. 11 ust. 1 ustawy kooperacyjnej – dokumenty UE, które miały być przedmiotem obrad Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych oraz Rady ds. Środowiska,
  • w trybie art. 8 ust. 2 ustawy kooperacyjnej – 4 projekty aktów prawnych, dotyczące m.in., polityki gospodarczej w strefie euro czy przystąpienia UE do Międzynarodowego Komitetu Doradczego ds. Bawełny (ICAC),
• wysłuchała informacji na temat rocznego sprawozdania Europejskiego Trybunału Obrachunkowego dotyczącego wykonania budżetu UE w 2015 roku, przedstawionej przez Janusza Wojciechowskiego, członka ETO (pos. nr 99),
• powołała podkomisję nadzwyczajną do spraw polityki energetycznej Unii Europejskiej (pos. nr 102).

***

W grudniu 2016 w bazach EDL-S (Europejskie Dokumenty Legislacyjne w Sejmie) i IPEX opublikowano informacje i dokumenty dotyczące posiedzeń SUE nr 99-101 dostarczone przez sekretariat komisji.

• 14.12.2016, rozpatrzyła informację Najwyższej Izby Kontroli (NIK) o wynikach kontroli prawidłowości postępowań w sprawie wyboru projektów w ramach wybranych regionalnych programów operacyjnych (pos. nr 36);

• 01.12.2016, rozpatrzyła informację NIK o wynikach kontroli dostosowania polskiego przemysłu do wymogów pakietu energetyczno-klimatycznego (pos. nr 49);

• 13.12.2016, rozpatrzyła uchwałę Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 oraz niektórych innych ustaw, druk nr 1109 (pos. nr 104);

• 14.12.2016, rozpatrzyła informację na temat realizacji programów operacyjnych finansowanych ze środków europejskich za lata 2007-2013 oraz 2014-2020 (pos. nr 88);
• 13.12.2016, rozpatrzyła informację na temat funkcjonowania Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (pos. nr 86).

• skierowano do I czytania następujące projekty ustaw wykonujących prawo Unii Europejskiej [druk nr]:
  • Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o rzecznikach patentowych [1138],
  • Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw [1097],
  • Rządowy projekt ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz o nadzorze publicznym [1092],
  • Rządowy projekt ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami [1091].
• opublikowano następujące ustawy wykonujące prawo Unii Europejskiej [druk nr]:
  
  • Ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o nasiennictwie oraz ustawy o ochronie roślin [1043],
  • Ustawa z dnia 21 października 2016 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym [849],
  • Ustawa z dnia 30 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o usługach płatniczych oraz niektórych innych ustaw [785], [626].

W grudniu 2016 badaniu pomocniczości podlegało 17 projektów aktów ustawodawczych. Według stanu na 09.01.2017, parlamenty narodowe zgłosiły w tym okresie 19 uzasadnionych opinii w sprawie niezgodności badanych projektów z zasadą pomocniczości.

* W listopadzie 2016 do dokumentu COM(2016) 591 zgłoszono jedną uzasadnioną opinię - por. poprzedni Biuletyn OIDE – listopad 2016.

4 grudnia 2016, Przemyśl, Spotkanie robocze przewodniczących parlamentów państw Grupy Wyszehradzkiej
Panel I: Zagadnienia polityczne dot. Unii Europejskiej
- Przyszłość Unii Europejskiej (mechanizmy funkcjonowania oraz wewnętrzna spójność)
- Wzmocnienie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej oraz konieczność uporządkowania ich relacji z Parlamentem Europejskim
Panel II: Praktyczny wymiar współpracy wyszehradzkiej
- Inicjatywy o charakterze informacyjno-edukacyjnym (konkursy wiedzy o V4, filmowe, muzyczne, plastyczne, itp. związane z tematyką wyszehradzką)
- Propozycja ustanowienia roku 2017 Rokiem Wyszehradzkim
- Rozważania na temat ewentualnych zmian w zasadach funkcjonowania Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego

1-2 grudnia 2016, Bratysława, Spotkanie przewodniczących komisji ds. gospodarki na temat unii energetycznej
- Otwarcie spotkania: przemówienie powitalne, uwagi wstępne
- Sesja I: Stan unii energetycznej, debata
- Sesja II: Unia energetyczna - zintegrowane podejście do badań i innowacji, debata
- Sesja III: Przyszłość inteligentnych systemów energetycznych UE z konsumentem w roli głównej, debata

NOWE NA STRONIE OIDE

Zaktualizowano następujące działy

Materiały OIDE: Europejska Unia Obrony

Ważne debaty parlamentarne: Debata nad stanem Unii i programami prac Komisji

Bibliografie: BREXIT – wybrane publikacje (od 2016), Pozycja parlamentów narodowych w UE pod rządami Traktatu z Lizbony

***

 SPRAWY BIEŻĄCE - KOMENTARZE

Lista wybranych artykułów z prasy specjalistycznej dotyczących aktualnych kwestii polityczno-gospodarczych w Unii Europejskiej dostępnych on-line (dostęp 05.01.2017)

• Attard L.: Priority dossiers under the Maltese EU Council Presidency, „Briefing”, European Parliamentary Research Service, December 2016.
• Besch S.: EU defence, Brexit and Trump. The Good, the Bad and the Ugly, „Policy brief”, Centre for European Reform, 14.12.2016.
• Bond I., Besch S.: Does ‘America First’ mean EU defence at last?, „Bulletin” iss. 111 - December 2016/January 2017, Centre for European Reform.
• Deletang P. P.: L'institution du parquet européen, c'est maintenant, „Note” no. 2/16, Terra Nova, 07.12.2016.
• Drachenberg R., Anghel S.: Outcome of the European Council of 15 December 2016, „Briefing”, European Parliamentary Research Service, December 2016.
• Dumbrava C.: European Union Agency for Asylum, „Briefing”, European Parliamentary Research Service, December 2016.
• Dyner A. M.: Perspektywy relacji Unia Europejska – Białoruś, „Biuletyn PISM” nr 85 (1435), Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, 05.12.2016.
• Fouéré E.: The EU’s Enlargement Strategy – Is it working?, Centre for European Policy Studies, 01.12.2016.
• Gros D.: Can Trump save the euro?, „CEPS Commentary”, Centre for European Policy Studies, 09.12.2016.
• Gros D.: Structural Reforms as a Panacea? The European Productivity and Growth Puzzle, „Intereconomics” 2016/6, December 2016.
• Iso-Markku T., Helwig N.: Europe's New Defence Agenda: Major hurdles still remain, „Briefing Paper” 211 (2016), Finnish Institute of International Affairs, 14.12.2016.
• Kluger Dionigi M.: The EU Transparency Register: on the right path, but not quite there yet, „Discussion Paper”, European Policy Centre, 15.12.2016.
• Kugiel P.: Rola pomocy rozwojowej w rozwiązywaniu kryzysu uchodźczego, „Biuletyn PISM” nr 89 (1439), Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, 14.12.2016.
• Lazarou E., Littlehale M.: EU-NATO cooperation and European defence after the Warsaw Summit, „Briefing”, European Parliamentary Research Service, December 2016.
• Paul A.: The EU cannot afford to just ‘muddle through’ on Turkey, „Commentary”, European Policy Centre, 08.12.2016.
• Pickova Z.: The ePrivacy Directive as a Test Case of Better Regulation, „Policy Paper”, EUROPEUM - Institute for European Policy.
• Seeberg P.: The EU-Turkey March 2016 Agreement As a Model: New Refugee Regimes and Practices in the Arab Mediterranean and the Case of Libya, „Working Paper” no. 16, Istituto Affari Internazionali, December 2016.
• Solana J., Blockmans S.: The EU’s Winter Package for European Security and Defence, „CEPS Commentary”, Centre for European Policy Studies, 16.12.2016.
• Tiilikainen T.: The EU’s Security and Defence Policy: Will the new strategy bear fruit?, „Briefing Paper” 210 (2016), Finnish Institute of International Affairs, 13.12.2016.
• Toygür I.: European institutional responses to the recent developments in Turkey: divided in unity?, „Expert Comment’ no. 52/2016, The Elcano Royal Institute, 23.12.2016.
• Zaręba S.: Możliwości zaskarżenia decyzji Komisji Europejskiej w sprawie gazociągu Opal, „Biuletyn PISM” nr 86 (1436), Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, 06.12.2016.

BREXIT

• Ahmed M.: BREXIT and English Jurisdiction Agreements: The Post-Referendum Legal Landscape, „European Business Law Review” vol. 27 (2016), iss. 7, s. 989.
• Aikens R., Dinsmore A.: Jurisdiction, Enforcement and the Conflict of Laws in Cross-Border Commercial Disputes: What Are the Legal Consequences of Brexit?, „European Business Law Review” vol. 27 (2016), iss. 7, s. 903.
• Barcz J.: Brexit - w sprawie interpretacji postanowień art. 50 Traktatu o Unii Europejskiej, „Europejski Przegląd Sądowy” nr. 12/2016, s. 4.
• Capriglione F.: UK Referendum and Brexit Hypothesis: The Way Out Perspective and the Convenience to ‘Remain United, „European Business Law Review” vol. 27 (2016), iss. 7, s. 887.
• Emerson M.: Scotland knows what it wants with the EU, while London seems still not to know, „CEPS Commentary”, Centre for European Policy Studies, 24.12.2016.
• Gordon M.: Brexit: a challenge for the UK constitution, of the UK constitution?, „European Constitutional Law Review” vol. 12, iss. 3, December 2016, s. 409.
• Horan B.: Brexit and Free Movement of People, Institute of International and European Affairs (IIEA), 13.12.2016.
• Howorth J., Schmidt V.: Brexit: What Happened? What is Going to Happen?, „Politique étrangère” vol. 81, no. 4, Winter 2016-2017, Institut francais des relations internationales.
• Koenig N.: EU external action and Brexit: relaunch and reconnect, „Policy paper” no. 178, Jacques Delors Institut – Berlin, 01.12.2016.
• Kokkinis A.: The Impact of Brexit on the Legal Framework for Cross-Border Corporate Activity, „European Business Law Review” vol. 27 (2016), iss. 7, s. 959.
• Lannoo K.: A hard Brexit is the last thing Japan wants, „CEPS Commentary”, Centre for European Policy Studies, 07.12.2016.
• Lehmann M., Zetzsche D.: Brexit and the Consequences for Commercial and Financial Relations between the EU and the UK, „European Business Law Review” vol. 27 (2016), iss. 7, s. 999.
• Magnus M. i in.: Brexit: the United-Kingdom and EU financial services, „Briefing”, European Parliamentary Research Service, December 2016.
• Nicolaides P., Roy T.: Brexit and Trade: Between Facts and Irrelevance, „BEEP briefing” no. 42, College of Europe, December 2016.
• Shroeter U., Nemeczek H.: The (Unclear) Impact of Brexit on the United Kingdom’s Membership in the European Economic Area, „European Business Law Review” vol. 27 (2016), iss. 7, s. 921.
• Tilford S.: A wake-up call for liberal Brexiters, „Bulletin” iss. 111 - December 2016/January 2017, Centre for European Reform.
• Ward P.: Brexit and data protection, „Briefing Paper” no. 7838, House of Commons Library, 15.12.2016.

 ***

PROBLEMATYKA USTROJOWA UE

Wybrane artykuły i opracowania
(dostępne w Bibliotece Sejmowej lub on-line, dostęp 05.01.2017)

• Arena A.: Exercise of EU Competences and Pre-emption of Member States’ Powers in the Internal and the External Sphere: Towards ‘Grand Unification’?, „Yearbook of European Law” vol. 35, no. 1 (2016), December 2016.
• Basheska E., Kochenov D.: The Meso Level: Means of Interaction between EU and International Law: ‘Good Fences Make Good Neighbors’ and Beyond … Two Faces of the Good Neighbourliness Principle, „Yearbook of European Law” vol. 35, no. 1 (2016), December 2016.
• Blockmans S.: The 2016 “Winter Package” on European Security and Defence: Constitutional, Legal and Institutional Implications, „In-Depth Analysis”, European Parliament, 16.12.2016.
• Blokker N.: The Macro Level: The Structural Impact of General International Law on EU Law: International Legal Personality of the European Communities and the European Union: Inspirations from Public International Law, „Yearbook of European Law” vol. 35, no. 1 (2016), December 2016.
• Böttner R.: The Treaty Amendment Procedures and the Relationship between Article 31(3) TEU and the General Bridging Clause of Article 48(7) TEU, „European Constitutional Law Review” vol. 12, iss. 3, December 2016, s. 499.
• Bulmer S., Joseph J.: European integration in crisis? Of supranational integration, hegemonic projects and domestic politics, „European Journal of International Relations” vol. 22, iss. 4, December 2016.
• Curtin D., Eckes C.: Secrecy Inside and Outside: EU External Relations in Focus, „Report” no. 13, (2016), Swedish Institute for European Policy Studies, December 2016.
• De Lucia L.: The Rationale of Economics and Law in the Aftermath of the Crisis: A Lesson from Michel Foucault, „European Constitutional Law Review” vol. 12, iss. 3, December 2016, s. 445.
• Dyevre A.: Domestic Judicial Defiance in the European Union: A Systemic Threat to the Authority of EU Law?, „Yearbook of European Law” vol. 35, no. 1 (2016), December 2016.
• Fabbrini F., Larik J.: The Past, Present and Future of the Relation between the European Court of Justice and the European Court of Human Rights, „Yearbook of European Law” vol. 35, no. 1 (2016), December 2016.
• Fromage D.: The Second Yellow Card on the EPPO Proposal: An Encouraging Development for Member State Parliaments?, „Yearbook of European Law” vol. 35, no. 1 (2016), December 2016.
• Herlin-Karnell E.: The Challenges of EU Enforcement and Elements of Criminal Law Theory: On Sanctions and Value in Contemporary ‘Freedom, Security and Justice’ Law, „Yearbook of European Law” vol. 35, no. 1 (2016), December 2016.
• Maliszewska-Nienartowicz J.: Zakaz dyskryminacji pośredniej w prawie Unii Europejskiej (definicje oraz praktyka stosowania), „Państwo i Prawo” nr. 12/2016, s. 3.
• Michalski A., Norman L.: Conceptualizing European security cooperation: Competing international political orders and domestic factors, „European Journal of International Relations”, Volume 22, Issue 4, December 2016,
• Tutty M.: EU Economic Governance: Guide to the Main Elements, Institute of International and European Affairs (IIEA), 07.12.2016.
• Wessel R. A.: The Meso Level: Means of Interaction between EU and International Law: Flipping the Question: The Reception of EU Law in the International Legal Order, „Yearbook of European Law” vol. 35, no. 1 (2016), December 2016.

***

Z nabytków Biblioteki Sejmowej

THE EUROPEAN UNION'S EXTERNAL ACTION IN TIMES OF CRISIS, (eds.) P. Eeckhout, M. Lopez-Escudero, Oxford 2016
Książka stanowi zbiór esejów dotyczących działań zewnętrznych UE z perspektywy instytucjonalnej oraz materialnej. Analizie poddano uregulowania Traktatu z Lizbony w tym zakresie w świetle kryzysów: ekonomicznego, finansowego oraz imigracyjnego.
W publikacji omówiono najpierw system instytucjonalny działań zewnętrznych UE, w tym rolę PE i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE po wejściu w życie Traktatu z Lizbony. W kolejnych esejach przeanalizowano relację prawa UE i prawa międzynarodowego: włączanie międzynarodowego prawa publicznego do prawa UE, status prawny decyzji organizacji międzynarodowych w UE, czy udział Unii w rozwoju norm zwyczajowych w obszarze ochrony praw człowieka. Następnie skoncentrowano się na członkostwie UE w organizacjach międzynarodowych – ONZ i MFW. W ostatniej części omówiono aktualne problemy w poszczególnych dziedzinach działań zewnętrznych UE, takich jak wspólna polityka handlowa, umowy o wolnym handlu, wymiar zewnętrzny PWBiS, czy sankcje wykorzystywane w walce z terroryzmem.
Autorzy zwracają uwagę, że w odpowiedzi na kryzysy, z którymi w ostatnich latach mierzyła się Unia, nastąpiło rozszerzenie zakresu działań zewnętrznych UE, a także zwiększyła się ich intensywność. Mimo to, działania te, choć oparte na „dojrzałej" dziedzinie prawa, w dużej mierze nie są dostosowane do pojawiających się nowych wyzwań. Podkreślają, że mimo stabilnych ram prawnych, Unia Europejska nadal nie posiada wyraźnej politycznej „osobowości" - nie pełni wyraźnie określonej roli jako podmiot stosunków międzynarodowych.

***

EUROSCEPTICISM AS A TRANSNATIONAL AND PAN-EUROPEAN PHENOMENON. THE EMERGENCE OF A NEW SPHERE OF OPPOSITION, (eds.) J. FitzGibbon, B. Leruth, N. Startin, London, New York 2017
Celem, jaki postawili przed sobą autorzy publikacji, jest analiza zjawiska eurosceptycyzmu badanego z punktu widzenia jego funkcjonowania w sferze ponadnarodowej oraz paneuropejskiej. Zdaniem Autorów, eurosceptycyzm zbyt długo był postrzegany poprzez wąski paradygmat polityki krajowej. Przyjęte w publikacji różnorodne perspektywy pozwalają wyjaśnić, w jaki sposób doszło do powstania i rozwoju tego wewnętrznie sprzecznego zjawiska, jakim jest transnarodowy eurosceptycyzm, dlaczego rozwinął się właśnie teraz, i jak wpłynie on na europejską integrację.
Punktem wyjścia stały się poszukiwania odpowiedzi na pytania, do jakiego stopnia ponadnarodowy sceptycyzm stanowi odzwierciedlenie rozwoju prawdziwej opozycji w europejskiej sferze politycznej, a także o to, czy działania przeciwników UE w ogóle można uważać za uczestnictwo w tej sferze. Przedstawiono empiryczne dowody i rozważono paneuropejski eurosceptycyzm z perspektywy m.in. Parlamentu Europejskiego (z punktu widzenia skrajnej prawicy jak i skrajnej lewicy), partii politycznych, mediów, społeczeństwa obywatelskiego, grup religijnych, ponadnarodowych ruchów społecznych (np. sprzeciwiających się TTIP) czy referendalnych ruchów kampanii antyeuropejskich.
Eurosceptyczne transnarodowe i paneuropejskie ruchy, będące stałą i spójną opozycją wobec unijnej integracji, stały się bardziej aktywne po referendach odrzucających Konstytucję dla Europy (2005), a także w związku z kryzysem ekonomicznym i w strefie euro, falami migracji oraz kampanią w sprawie Brexitu. Autorzy wskazują, że ten eurosceptyczny wymiar uzupełnia i potwierdza kształtowanie się europejskiej przestrzeni publicznej, stając się znaczącą cechą systemu politycznego UE.

***

Maatsch A.: PARLIAMENTS AND THE ECONOMIC GOVERNANCE OF THE EUROPEAN UNION. Talking shops or deliberative bodies?, Abingdon, New York 2017
Po wybuchu kryzysu gospodarczego w 2008 roku w Unii podjęto szereg działań dla wzmocnienia zarządzania gospodarczego (m. in. utworzono Europejski Instrument Stabilności Finansowej, Europejski Mechanizm Stabilności oraz przyjęto Traktat o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w Unii Gospodarczej i Walutowej). Reforma była przeprowadzana pod presją czasu, częściowo za pomocą aktów prawa międzynarodowego, co doprowadziło do ograniczenia udziału Parlamentu Europejskiego i parlamentów narodowych w przyjmowaniu środków mających na celu zwalczanie kryzysu.
W publikacji scharakteryzowano rolę parlamentów narodowych i ich partii politycznych w państwach strefy euro w procesie reformy zarządzania gospodarczego. Aleksandra Maatsch przedstawia aktywność parlamentów narodowych w zakresie 3 głównych funkcji: prawotwórczej - ratyfikowania umów międzynarodowych, kontroli rządów oraz funkcji przedstawicielskiej. Analizuje formalne uprawnienia parlamentów, a także ich faktyczną rolę, zastanawiając się, jakie czynniki miały wpływ na ich aktywność w sprawach unijnych (szybka ścieżka legislacyjna, kierowanie do parlamentu „pakietu" projektów, orzecznictwo sądów najwyższych i konstytucyjnych, uzależnienie wypłaty środków z funduszy unijnych od przyjęcia lub ratyfikacji określonych aktów).
Ocena kontrolnej i przedstawicielskiej funkcji parlamentów narodowych została oparta na analizie głosowań partii parlamentarnych (rządzących i opozycyjnych) w sprawach środków antykryzysowych oraz wystąpień parlamentarzystów, a także czynników wpływających na zajmowane stanowiska, w tym wybór polityki makroekonomicznej. W podsumowaniu Autorka stwierdza, że pomimo ograniczeń formalnych uprawnień i stawiania przez partie rządzące odpowiedzialności międzynarodowej na pierwszym miejscu, aktywność parlamentów narodowych w okresie kryzysu, choć nie spełniająca wymogów dogłębnej analizy i dyskusji, nie została jednak ograniczona do jałowej debaty.