27 października 2017 - Sejm przyjął informację w sprawie udziału Rzeczypospolitej Polskiej w pracach Unii Europejskiej w okresie styczeń-czerwiec 2017 r. (przewodnictwo Malty w Radzie Unii Europejskiej) - uchwała.

12 października 2017 - na posiedzeniu plenarnym odbyła się debata nad informacją, z udziałem Sekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Konrada Szymańskiego (stenogram, pkt 21).

• rozpatrzyła 65 dokumentów UE:
  • w trybie art. 7 ust. 4 ustawy kooperacyjnej – 4 projekty aktów ustawodawczych UE, dotyczących: zwalczania fałszowania i oszustw związanych z bezgotówkowymi środkami płatniczymi; europejskiej inicjatywy obywatelskiej,
  • w trybie art. 151 ust. 1 regulaminu Sejmu z uwzględnieniem art. 3 ust. 2 ustawy kooperacyjnej – 21  dokumentów KE (5 komunikatów, 12 sprawozdań, 1 wspólne sprawozdanie, 1 wspólny komunikat, 1 wniosek w sprawie dyrektywy i 1 dokument otwierający debatę), dotyczących m.in.: wspólnego sprawozdania z wdrażania przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa; przyszłości europejskiej obronności; stosunków między Komisją Europejską a parlamentami narodowymi,
  • w trybie art. 11 ust. 1 ustawy kooperacyjnej – dokumenty UE, które miały być przedmiotem obrad: Rady ds. Środowiska, Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, Rady ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Spraw Konsumenckich, Rady ds. Ogólnych, Rady ds. Gospodarczych i Finansowych,
  • trybie art. 8 ust. 2 ustawy kooperacyjnej – 18 projektów aktów prawnych, dotyczących: uprawnień do połowów na 2018 rok w odniesieniu do niektórych stad ryb i grup stad ryb w Morzu Bałtyckim; zawarcia w imieniu Unii Europejskiej konwencji Rady Europy w sprawie zwalczania manipulacji rozgrywkami sportowymi w odniesieniu do kwestii związanych z prawem karnym materialnym i ze współpracą wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych,
• rozpatrzyła, w trybie art. 18 ust. 4 ustawy kooperacyjnej, informację o pracach legislacyjnych związanych z wdrożeniem dyrektyw, których termin transpozycji już upłynął lub upływa w ciągu najbliższych trzech miesięcy (wg stanu na 24.08.2017) - kontynuacja, przedstawioną przez Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Energii Michała Kurtykę (pos. nr 155),
• rozpatrzyła, w trybie art. 151 ust. 1 regulaminu Sejmu z uwzględnieniem art. 3 ust. 2 ustawy kooperacyjnej, informacje Rady Ministrów dotyczące posiedzenia Rady ds. Zagranicznych i posiedzenia Rady Europejskiej (pos. nr 157),
• rozpatrzyła, w trybie art. 3 ust. 1 ustawy kooperacyjnej – informację dla Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w pracach Unii Europejskiej w okresie styczeń - czerwiec 2017 r. (przewodnictwo Malty w Radzie Unii Europejskiej) (pos. nr 156) oraz poprawkę zgłoszoną w czasie drugiego czytania do projektu uchwały w tej sprawie (pos. nr 161),
• wysłuchała informacji na temat na temat tzw. "pakietu zimowego" (innowacje w górnictwie i energetyce - szanse i wyzwania w kontekście rozwoju polskiej gospodarki), przedstawionej przez Sekretarza Stanu w Ministerstwie Rozwoju Jerzego Kwiecińskiego, posła do Parlamentu Europejskiego Jerzego Buzka i ekspertów z zakresu energetyki i górnictwa oraz przyjęła dezyderat do Prezesa Rady Ministrów w sprawie wsparcia działań dotyczących modyfikacji niekorzystnych zapisów dla Polski, zaproponowanych przez Komisję Europejską w nowym pakiecie energetycznym „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków” (posiedzenie wyjazdowe w Katowicach, nr 158),
• rozpatrzyła i zaopiniowała dla Komisji Finansów Publicznych projekt ustawy budżetowej na 2018 rok (części budżetowe 23, 83, 84).

SUE wspólnie z Komisją Spraw Zagranicznych:

• przeprowadziły pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o ratyfikacji Umowy o dialogu politycznym i współpracy między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Kuby, z drugiej strony, sporządzonej w Brukseli dnia 12 grudnia 2016 r. (pos. nr 159).

***

W październiku 2017 w bazach EDL-S (Europejskie Dokumenty Legislacyjne w Sejmie) i IPEX opublikowano informacje i dokumenty dotyczące posiedzeń SUE nr 154-161 dostarczone przez sekretariat komisji.

• 12.10.2017, rozpatrzyła informację przedstawioną przez Minister Cyfryzacji, Annę Streżyńską, o Programie KE Horyzont 2020 oraz o pracach ECSO (Europejskiego Stowarzyszenia Cyberbezpieczeństwa) (pos. nr 71);

Komisja Gospodarki i Rozwoju

• 11.10.2017, wysłuchała informacji przedstawionej przez Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Finansów, Leszka Skibę, o wpływie przystąpienia Polski do strefy euro na stan polskiej gospodarki (pos. nr 86);

 Komisje: Obrony Narodowej i Spraw Zagranicznych

• 12.10.2017, wysłuchały informacji przedstawionej przez Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej, Tomasza Szatkowskiego, oraz Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, Bartosza Cichockiego, na temat Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony oraz Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (pos. OBN nr 70, pos. SZA nr 80);

Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi

• 10.10.2017, wysłuchała informacji przedstawionej przez Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ryszarda Zarudzkiego, oraz członka Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, Janusza Wojciechowskiego, na temat unijnych programów wsparcia skierowanych do polskich młodych rolników w latach 2004-2017 (pos. nr 178);

Komisja Spraw Zagranicznych

• 26.10.2017, wysłuchała informacji przedstawionej przez Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, Bartosza Cichockiego, na temat przygotowań do V Szczytu Partnerstwa Wschodniego w Brukseli (pos. nr 89);
• 11.10.2017, wysłuchała informacji przedstawionej przez Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, Joannę Wronecką, na temat przyszłości Trójkąta Weimarskiego (pos. nr 79).

• skierowano do I czytania następujący projekt ustawy wykonujący prawo Unii Europejskiej [druk nr]:
  • Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw [1931],
• opublikowano następującą ustawę wykonującą prawo Unii Europejskiej [druk nr]:
  
  • Ustawa z dnia 15 września 2017 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw [1765].

W październiku 2017 badaniu pomocniczości podlegało 16 projektów aktów ustawodawczych. Według stanu na 02.11.2017, parlamenty narodowe zgłosiły w tym okresie 1 uzasadnioną opinię w sprawie niezgodności badanego projektu z zasadą pomocniczości.

• Spotkania grup politycznych
• Otwarcie sesji
• Sesja I: Przyszłość UGiW. Traktat o Stabilności, Koordynacji i Zarządzaniu w Unii Gospodarczej i Walutowej a ramy prawne UE - wymiana poglądów między uczestnikami
• Sesja II: Krajowe reformy, pomoc finansowa i programy inwestycyjne: cele, wykonanie, wyniki i perspektywy - wymiana poglądów między uczestnikami
• Sesja III: Efektywny pobór podatków - wymiana poglądów między uczestnikami
• Sesja IV: Zmieniająca się UE: wyzwania dla unijnego budżetu - wymiana poglądów między uczestnikami
• Uwagi końcowe

11 października 2017, Bruksela, Międzyparlamentarne spotkanie komisji (ICM) na temat „Przyszłość Europy: debata nad propozycjami Parlamentu Europejskiego oraz białą księgą Komisji”

• Uwagi wstępne
• Pogłębienie unii gospodarczej i walutowej, przyszłość finansów UE, wymiar społeczny - debata
• Przyszłość europejskiej obrony i wykorzystanie możliwości płynących z globalizacji - debata
• Sesja zamykająca

10 października 2017, Bruksela, Spotkanie międzyparlamentarne - wymiana poglądów z przedstawicielami parlamentów narodowych państw UE na temat „Zalecenia dla poszczególnych krajów i wspólna skonsolidowana podstawa opodatkowania osób prawnych”

• Prezentacja projektu sprawozdania na temat polityk gospodarczych w strefie euro przez sprawozdawcę
• Dyskusja na temat sprawozdania, w tym debata dotycząca polityk gospodarczych w strefie euro
• Uwagi końcowe sprawozdawcy
• Prezentacja sprawozdania na temat wspólnej podstawy opodatkowania osób prawnych oraz projektu sprawozdania na temat wspólnej skonsolidowanej podstawy opodatkowania osób prawnych
• Dyskusja na temat sprawozdań
• Uwagi końcowe sprawozdawców

9-10 października 2017, Bruksela, Spotkanie inauguracyjne Grupy ds. Wspólnej Kontroli Parlamentarnej Europolu (GWKP)

• Uwagi wstępne współprzewodniczących
• Przemówienia
• Stosowanie art. 51 rozporządzenia w sprawie Europolu
• Regulamin GWKP: prezentacja projektu przez współprzewodniczących i wymiana poglądów
• Cykl polityki UE na lata 2014–2017 i 2018–2020
• Program wieloletni Europolu
• Regulamin GWKP: wymiana poglądów i przyjęcie

1-2 października 2017, Wilno/Kłajpeda, Spotkanie komisji ds. europejskich parlamentów Estonii, Litwy, Łotwy i Polski

• Wymiana poglądów na temat projektu programu LVIII COSAC
• Wymiana poglądów na temat finansowania projektów infrastrukturalnych na osi Północ-Południe z funduszy unijnych, które nie zostały przyznane państwom członkowskim w ramach wieloletnich ram finansowych
• Wymiana poglądów na temat inicjatyw ustawodawczych Komisji Europejskiej: Europa w ruchu

NOWE NA STRONIE OIDE

Zaktualizowano następujące działy

Materiały OIDE: Unia energetyczna; Jawność prac legislacyjnych Rady – dochodzenie ERPO; Prokuratura Europejska; Brexit - dokumenty; Mechanizmy na rzecz przestrzegania praworządności w Unii Europejskiej; Europejska inicjatywa obywatelska – przegląd rozporządzenia; Strategiczne ramy UE dotyczące praw człowieka i demokracji; WPBiO - kalendarium

Bibliografie: BREXIT – wybrane publikacje (od 2016)

Uchwały Sejmu w sprawach UE: Uchwały Sejmu - VIII kadencja

Debaty Sejmu w sprawach UE : Debaty Sejmu - VIII kadencja

Ważne debaty parlamentarne: Debata nad stanem Unii i programami prac Komisji

Prawo: Ustawy o ratyfikacji - VIII kadencja

 SPRAWY BIEŻĄCE - KOMENTARZE

Lista wybranych artykułów z prasy specjalistycznej dotyczących aktualnych kwestii polityczno-gospodarczych w Unii Europejskiej dostępnych on-line (dostęp 03.11.2017)

• Darnis J. P.: The Future of EU Defence: A European Space, Data and Cyber Agency?, „IAI Commentaries " iss. 21, Istituto Affari Internazionali, Octobre 2017.
• Delivorias A.: Common rules and new framework for securitisation, „Briefing", Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego, 20.10.2017.
• Grycuk A., Russel P.: Członkostwo w Unii Europejskiej a rozwój gospodarczy Polski. Wybrane zagadnienia, „INFOS Zagadnienia społeczno-gospodarcze" nr 12(235), Biuro Analiz Sejmowych, 25.10.2017.
• Morawska K. A.: Partnerstwo na rzecz mobilności jako instrument polityki imigracyjnej Unii Europejskiej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny", Vol 79, Nr 2 (2017).
• Mik C.: Opinia na temat komunikatu Komisji Europejskiej zatytułowanego Biała księga w sprawie przyszłości Europy. Refleksje i scenariusze dla UE-27 do 2025 [COM(2017) 2025 final], „Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych" 2017, nr 2(54), s. 73.
• Bond I.: EU enlargement: Door half open or door half shut?, „Policy insight", Centre for European Reform, 09.10.2017.
• Catalonia's independence bid: how did we get here? What is the European dimension? What next? , Elcano Royal Institute, 17.10.2017.
• Dennison S.: Tackling the new consensus on migration, „Commentary", European Council on Foreign Relations,13.10.2017.
• Drachenberg R., Tenhunen S.: Outcome of European Council meeting of 19-20 October 2017 and the European Council (Article 50) meeting of 20 October 2017, „Briefing", Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego, 27.10.2017.
• Drachenberg R.: The European Council and the 2017 State of the Union proposals, „Briefing", Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego, 27.10.2017.
• Fabry E., Koenig N., Pellerin-Carlin T.: Strengthening European Defence: who sits at the PESCO table, what's on the menu?, „Tribune", Notre Europe - The Jacques Delors Institute, 20.10.2017.
• Fernandes S.: Posted Workers: How to Ensure a Fair Mobility?, „Tribune", Notre Europe - The Jacques Delors Institute, 20.10.2017.
• Huguenot-Noël R., Hunter A.: Can the EU structural funds reconcile growth, solidarity and stability objectives?, European Policy Centre, 10.10.2017.
• Ivan P.: The Juncker Commission past midterm: Does the new setup work?, „Discussion paper", European Policy Centre, 18.10.2017.
• Jedrzejewska S.: Czytanie przez Parlament projektu budżetu na 2018 r., „W skrócie", Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego, 23.10.2017.
• Jurczyszyn Ł.: Reformy UE według prezydenta Macrona: oferta adresowana do Niemiec, „Biuletyn PISM" nr 101 (1543), Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, 26.10.2017.
• Lazarević M., Stratulat C.:Balkan enlargement and the politics of civic pressure: The case of the public administration reform sector, „Policy brief", European Policy Centre, 05.10.2017.
• Pasikowska-Schnass M.: Dialogue of the EU institutions with religious and non-confessional organisations, „W skrócie", Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego, 16.10.2017.
• Paul A., Murat Seyrek D.: The EU should not turn its back on Turkey, „Commentary", European Policy Centre, 17.10.2017.
• Salm Ch.: Benefits of EU international trade agreements, „Briefing", Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego, 25.10.2017.
• Sochacka K.: Plenary round-up - Strasbourg, „W skrócie", Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego, October 2017.
• Šťáhlavský J.:Rationality of the EU ETS: Holding it Together or Preventing Deeper Changes?, „Policy brief", Institute for European Policy (EUROPEUM), 02.10.2017.
• Svasek M.: Absolutorium z wykonania budżetu za rok 2015 – Rada i Rada Europejska, „W skrócie", Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego, 23.10.2017.
• Tcherneva V.: What Europe can do for the Western Balkans, „Commentary", European Council on Foreign Relations,13.10.2017.
• Van Ballegooij W.: Area of freedom, security and justice: Untapped potential, „Briefing", Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego, 27.10.2017.
• Wilson A. B.: Governance of the energy union, „Briefing", Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego, 25.10.2017.
• Wilson A. B.: Promoting renewable energy sources in the EU after 2020, „Briefing", Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego, 25.10.2017.

BREXIT

• Bellora C., Emlinger Ch., Fouré J., Guimbard H.: Research for AGRI Committee - EU - UK agricultural trade: state of play and possible impacts of Brexit, „Badanie", Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego, 16.10.2017.
• Biskup P.: Znaczenie brytyjskiego projektu ustawy o wystąpieniu z Unii Europejskiej dla negocjacji z UE, „Biuletyn PISM" nr 93 (1535), Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, 04.10.2017.
• Duff A.: Brexit: Sufficient Unto the Day, „Discussion paper", European Policy Centre, 03.10.2017.
• Haas J., Rubio E.: Research for AGRI Committee - Possible impact of Brexit on the EU budget and, in particular, CAP funding, „Briefing", Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego, 30.10.2017.
• Lucey C.: Brexit: Potential Transitional Arrangements, The Institute of International and European Affairs (IIEA), 20.10.2017.
• Walker N.: Brexit timeline: events leading to the UK's exit from the European Union, „Briefing Paper" no. 07960, House of Commons Library, 18.10.2017.
• Zuleeg F.: Better safe than sorry: Time to prepare for a 'no deal scenario', „Commentary", European Policy Centre , 20.10.2017.

PROBLEMATYKA USTROJOWA UE

Wybrane artykuły i opracowania
(dostępne w Bibliotece Sejmowej lub on-line, dostęp 03.11.2017)

• Bendiek A.: A Paradigm Shift in the EU's Common Foreign and Security Policy: From Transformation to Resilience, Stiftung Wissenschaft und Politik, „SWP Research Paper" 2017/RP, October 2017.
• Busuioc M.: EU Justice and Home Affairs Agencies: Securing Good Governance, „Badanie", Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego, 09.10.2017.
• Claeys G.: The missing pieces of the euro architecture, „Policy Contribution", Bruegel, October 2017.
• Czarny P.: Opinia prawna na temat odpowiedzialności ministra za niewykonanie prawa Unii Europejskiej, „Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych" 2017, nr 2(54), s.
• Fryźlewicz M.: Opinia prawna w sprawie dostępu do dokumentów Unii Europejskiej zawierających oznaczenie „LIMITÉ" – podstawy prawne, zasady stosowania klauzuli i zakres ochrony, „Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych" 2017, nr 2(54), s. 87.
• Naftalski F., Fauvel L.:New model of governance and accountability of data protection by Union institutions and bodies, „Badanie", Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego, October 2017.
• Remac M.: Working with national parliaments on EU affairs, „Badanie", Biuro Analiz Parlamentu Europejskiego, 03.10.2017.
• Theil S.: Is the Living Instrument' Approach of the European Court of Human Rights Compatible with the ECHR and International Law?, „European Public Law ", Vol. 23 (2017), iss. 3, s.587.
• Tatham A. F.: Off the Bench but Not off Duty: The Judicial Diplomacy of the Court of Justice, „European Foreign Affairs Review", Vol. 22 (2017), iss. 3, s. 303.
• Maśnicki J.: Ustawy wykonujące Prawo UE przez Sejm VII kadencji, „Przegląd Legislacyjny", 3(101), 2017, s. 67.
• Westlake M.: Possible Future European Union Party-Political Systems, „Bruges Political Research Papers" no. 60 (October 2017), College of Europe.
• Wyzwania dla integracji europejskiej (red. J. Adamiec J), „Studia BAS" nr 3(51), Biuro Analiz Sejmowych, 2017.

• Zandee D.: Developing European defence capabilities, „Clingendael Opinions", Netherlands Institute of International Relations 'Clingendael', October 2017.

Z nabytków Biblioteki Sejmowej

Stirn B.: TOWARDS A EUROPEAN PUBLIC LAW, (red., tłum.) E. Bjorge, Oxford 2017

Bernard Stirn, przypominając etapy integracji europejskiej, definiuje projekt europejski poprzez odniesienie do prawa. Przyjmuje, że prawo europejskie obejmuje zarówno prawo unijne, system ochrony praw podstawowych na podstawie Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka, jak i systemy prawne państw europejskich. Zdaniem Autora, tożsamość europejskiego systemu prawnego zaznacza się szczególnie w obszarze prawa publicznego.

Książka stanowi wprowadzenie do zasad europejskiego prawa publicznego, które rozwijało się przez ostatnich 60 lat na bazie trzech ww. zachodzących na siebie i wzajemnie na siebie wpływających struktur. Pomimo różnic w systemach konstytucyjnych i prawnych, organizacji i tradycjach sądownictwa poszczególnych państw, „współpraca" prawa europejskiego i krajowego jest możliwa dzięki wspólnemu rozumieniu hierarchii norm (prawo UE vs krajowe normy konstytucyjne), charakteru porządku prawnego UE oraz pewnych zasad podstawowych, wywiedzionych ze wspólnych tradycji konstytucyjnych państw członkowskich przez Trybunał Sprawiedliwości (równość, pomocniczość, proporcjonalność i pewność prawa).

Autor, wskazując na zróżnicowanie krajowych systemów sądowych, podkreśla, że obecnie zasadnicze kierunki rozwoju są wynikiem wpływów europejskiego prawa i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Zalicza do nich: rozwój sądownictwa konstytucyjnego, zjawisko umacniania się sądowej kontroli decyzji administracyjnych, prawo do skutecznego środka prawnego przed niezawisłym i bezstronnym sądem oraz dialog i wzajemne oddziaływanie na siebie sądów (krajowych i europejskich). Podkreślając poszanowanie dla instytucjonalnej i proceduralnej autonomii państw, wskazuje też na pojawianie się pewnych zbieżności, które pozwalają mówić o europejskim modelu administracji publicznej. Zbieżności te dotyczą przede wszystkim: zakresu interwencji władzy publicznej, sposobu organizowania administracji oraz ustroju służby cywilnej. W konkluzjach podkreślono, że europejskie prawo publiczne nie tylko oddziałuje na sposób, w jaki współistnieje prawo międzynarodowe i krajowe, ale także na samą istotę współistnienia państwa i prawa.

Autor publikacji, tłumaczonej z języka francuskiego, jest przewodniczącym sekcji sądowej francuskiej Rady Stanu.

***

Vogenauer S., Weatherill S. (red.): GENERAL PRINCIPLES OF LAW. EUROPEAN AND COMPARATIVE PERSPECTIVES, Oxford 2017

Publikacja została przygotowana w oparciu o wystąpienia i dyskusję podczas konferencji poświęconej naturze, celom i rozwojowi ogólnych zasad prawa, która odbyła się na wydziale prawa Uniwersytetu w Oksfordzie we wrześniu 2015.

Autorzy esejów rozpatrują problematykę zasad ogólnych prawa z dwóch perspektyw: europejskiej i komparatystycznej. Badają kwestie teoretyczne w kontekście orzecznictwa TSUE, w tym m.in.: charakter i funkcje zasad ogólnych w porządku prawnym UE, rolę TSUE w opracowaniu teorii zasad ogólnych, szczególny charakter legalności jako zasady ogólnej unijnego prawa. Na płaszczyźnie porównawczej biorą pod lupę zarówno prawo międzynarodowe i europejskie, jak i prawo krajowe. Ważnym wątkiem w obu tych perspektywach jest rola sędziów w identyfikacji, interpretacji i stosowaniu zasad ogólnych, a także pytania o metodologię oraz granice sędziowskiego prawotwórstwa.

Szczególną uwagę poświęcono dwóm zasadom - proporcjonalności (zakres stosowania i wartość zasady jako narzędzia kontroli sądowej) oraz ochrony strony słabszej (konflikt pomiędzy autonomią jednostki a działaniem władzy regulacyjnej), odnosząc się przede wszystkim do prawa UE, a także do porządków prawnych wybranych państw członkowskich. Przez pryzmat tych zasad autorzy omawiają wzajemne zależności i interakcje: pokazują, w jaki sposób zasady ogólne prawa UE muszą współbrzmieć (be responsive) z prawem krajowym, a prawo państw członkowskich – z zasadami rozwijanymi na poziomie unijnym.

Na tle tych szczegółowych analiz wyraźnie rysuje się zagadnienie dynamicznych relacji pomiędzy orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE a kierunkiem rozwoju prawa i zmian traktatów UE.